Huiselijk geweld

Deze week heropent het proces tegen Oscar Pistorius. Een van de meest intrigerende vragen binnen dit proces blijft of de gehandicapte hardloper zijn vriendin nu werkelijk per ongeluk doodschoot (zoals hij zelf zegt), of dat haar dood het resultaat was van huiselijk geweld.

Vlak na de moord schreef ik in Trouw een artikel over huiselijk geweld in Zuid-Afrika. Geen land ter wereld waar geweld binnen de vier muren van het eigen huis vaker voorkomt dan hier.

Zo bleek dat in Zuid-Afrika elke dag drie keer een vrouw door haar geliefde wordt vermoord. Elke acht uur van elke dag één dus! En dat bleek nota bene een verbetering ten opzichte van enige tijd terug, toen er in Zuid-Afrika nog elke zes uur van elke dag een geliefde werd omgebracht.

Ook vond ik in een rapport van het Institute of Security Studies (dat mijn artikel niet haalde) dat niet minder dan 90 procent van alle Zuid-Afrikaanse vrouwen vroeg of laat in hun leven te maken krijgt met fysieke mishandeling (in twee derde van de gevallen door hun vaste partner). En bijna de helft van alle Zuid-Afrikaanse vrouwen in haar leven zowel met fysiek, als psychisch, economisch én seksueel misbruik te maken krijgt.

Deze cijfers vond ik aanvankelijk moeilijk te geloven. Het kon toch niet zo zijn dat bijna elke Zuid-Afrikaanse man zijn vrouw af en toe slaat, en dat (volgens hetzelfde onderzoek) 71 procent van de vrouwen wel eens tot seks wordt gedwongen.

‘Ga toch bij hem weg!’ Maar wie luistert nu naar mij?
Maar ondertussen woon ik hier alweer wat langer, ken ik meer mensen en begin ik de statistieken helaas steeds geloofwaardiger te vinden. Want bijna wekelijks krijg ik wel zo’n verhaal te horen: ouders die gescheiden zijn omdat de dronken vader de moeder elk weekend alle hoeken van de kamer liet zien, neefjes die nichtjes verkrachten, een afspraak die werd afgezegd omdat degene met wie ik had afgesproken thuis moest blijven om haar nichtje op te vangen die weer eens in elkaar was gemept door haar vriend (en de volgende dag naar hem terug ging), iemand die met een potje poolen pijnlijke grimassen trok omdat haar vriendje haar ribben had gekneusd bij een woedeaanval.

Ik verzin deze voorbeelden niet. Sterker nog, het zijn allemaal verhalen uit de maand mei uit mijn eigen omgeving. Bijna alle vrouwen gingen terug naar de mishandelende man in kwestie. De vrouwen verzonnen excuses: hij was dronken, hij heeft beloofd het nooit meer te doen, ik vroeg er ook een beetje om. Wat voor advies geef je zo iemand?

Ga toch bij hem weg. Dat is wat ik in de beschreven gevallen zei. Maar wie luistert nu naar mij? Men gelooft mij niet eens als ik stel dat ik in mijn hele leven nog nooit een vrouw (of man) heb geslagen. Ik krijg na mijn goedbedoelde advies niet zelden een blik toegeworpen die moeilijk anders uit te leggen is dan: die Nederlandse jongen liegt dat hij barst, of feitelijk is hij degene die niet helemaal goed snik is.