De ondergang van Berlusconi

Links Italië durft het eigenlijk niet hardop te zeggen. Zo vaak is hij als een kat in het nauw met een rare sprong uit een op het oog uitzichtloze situatie gekomen. Daarom doe ik het maar: na twintig jaar politieke dominantie is het spel voor Silvio Berlusconi nu echt voorbij. Want als zelfs je trouwste volgelingen zich openlijk van je afkeren, dan is politieke zelfmoord nabij. Die woorden komen niet van mij, maar van Niccolò Machiavelli.

De eerste scheurtjes ontstonden in het najaar van 2011 toen de financiële markten Berlusconi dwongen af te treden als premier van Italië. De scheurtjes werden barsten toen ook de rechterlijke macht grip op hem kreeg. Zo vaak was hij ze als een gladde aal uit de vingers geglibberd. Belastingontduiking, banden met de maffia, omkopen van rechters en betaalde seks met een minderjarige werden hem ten laste gelegd, maar nooit zat hij een straf uit. Totdat de hoogste rechter in Italië hem veroordeelde tot een gevangenisstraf van vier jaar en een verbod op het uitvoeren van een publieke functie. Op fiscaal gerommel met zijn bedrijf Mediaset werd Berlusconi uiteindelijk gepakt.

‘Berlusconi, we staan naast je’
Maar ondanks de scheurtjes en barsten bleef het fundament altijd staan. Zijn partijgenoten bleven, wat er ook gebeurde, altijd achter hun leider staan. Op pleinen in het land, in het parlement, op televisie, overal spraken ze in dezelfde taal als Berlusconi ‘We zijn er voor vrijheid en democratie en laten ons niet tegenhouden door linkse magistraten die ons die vrijheid willen ontnemen. “Berlusconi siamo con te”, ‘Berlusconi, we staan naast je’.

Maar toen gebeurde er op zondag, uitgerekend de dag waarop Berlusconi zijn 77ste verjaardag vierde, iets raars. De vijf ministers die namens de partij van Berlusconi in de regering zitten, dienden hun ontslag in bij premier Letta. Precies zoals Berlusconi wilde, want hij laat zo zien hoe machtig hij nog is met oog op de stemming in de Senaat over zijn onschendbaarheid.

Gezichtsverlies voor Berlusconi
Maar de vijf ministers, de dissidenten genoemd, kwamen met een opvallende vervolgactie. Ze stappen weliswaar op, maar blijven de regering van premier Letta steunen. De enige die dat niet wilde, was Berlusconi. Door zijn eigen partijgenoten werd hij in het hemd gezet. Bij de stemming in de Senaat zei Berlusconi nederig dat zijn partij de regering nu steunt. Het enorme gezichtsverlies van een leider die wordt teruggefloten door zijn voormalige volgelingen kon hij niet meer voorkomen.

En dan wacht vrijdag ook nog de dag des Oordeels voor Berlusconi. Om 9.30 komt in Rome de ‘Giunta’, een commissie van wijze senatoren, bijeen om te beslissen of Berlusconi senator mag blijven. Die beslissing is relevant omdat bij ontnemen van zijn titel als senator Berlusconi ook zijn onschendbaarheid kwijtraakt. Berlusconi zal zich nog mogen verdedigen bij de Giunta, maar zijn stoeltje blijft vrijwel zeker leeg.

Vrienden raken op voor Berlusconi
Senaatscommissievoorzitter Dario Stefano zal vrijdag naar verwachting bekend gaan maken dat Berlusconi zijn senaatszetel kwijt raakt. Dreigementen dat zijn partij in dat geval de regering laat vallen, zijn tandloos gebleken. Die macht heeft de voormalig premier niet meer. Tegen het einde van de maand beslist de Senaat definitief over het lot van Berlusconi. En in Palazzo Madama, het Senaatsgebouw in Rome, heeft Berlusconi niet veel vrienden meer over, dat is afgelopen week wel gebleken. Het einde lijkt nu echt nabij.