Wie komt er op voor Maria Ressa?
De veroordeling van Maria Ressa afgelopen maandag in de Filipijnen is een teken van de wereldwijde erosie van democratische waarden, normen en instituten. De journalist en oprichter van nieuwssite Rappler wordt gestraft omdat zij een cybersmaad-wet zou hebben overtreden. Als haar beroep wordt afgewezen, of als zij die verliest, staat haar zeven jaar cel te wachten.
Ressa’s misdaad? Het verbeteren van een tikfout in een stuk uit 2012 dat een zakenman linkt aan de drugswereld. Door de update van het stuk, dat vier maanden voordat de cybersmaad wet van kracht kwam, valt dit alsnog onder de hernieuwde wettelijke definitie van cybersmaad.
Ressa praat met Deutsche Welle over haar veroordeling:
Het feit dat Ressa dit artikel niet geschreven heeft, of er verantwoordelijk voor was, maakt niet uit. Als prominente Filipijnse journalist en criticus van de regering, is Ressa naast smaad ook onder andere aangeklaagd voor fraude, belastingontduiking en spionage.
Misinformatie in Duterte’s Filipijnen
Wat is er echt aan de hand? De president van de Filipijnen, Rodrigo Duterte, steekt niet onder stoelen of banken dat hij een hekel heeft aan Rappler. De site bekritiseerde in het verleden uitgebreid zijn bloederige ‘War On Drugs‘. Een oorlog die volgens mensenrechtenorganisaties al tussen de tien of twintigduizend mensen het leven gekost heeft, waaronder vooral onschuldige burgers.
Ressa is ook een hoofdpersoon in de beangstigende Netflix-documentaire The Great Hack, waar zij praat over de misinformatiecampagnes die Duterte in 2015 aan de macht hielpen.
Maria Ressa en documentairemaker Ramona Diaz praten met NPR over hun film ‘A Thousand Cuts’, over de online propaganda oorlog in de Filipijnen en de rol van president Duterte:
Filpijnen volgt autocratische trend
Duterte volgt de wereldwijde beweging van andere langzaam naar autocratie schuivende en steeds antiliberale democratieën: de Verenigde Staten, Polen, Hongarije, Israel, etc. De Filipijnse president noemt journalisten ‘spionnen‘ en beticht hen – net zoals zijn Amerikaanse evenknie – van het produceren van Fake News.
Maria Ressa over de strijd tegen misinformatie op sociale media in de Filipijnen:
‘Slachtpartij bij onafhankelijke US Agency for Global Media’
Ondertussen gaat de onderdrukking van de persvrijheid in Amerika een nieuwe week in. Waakhond US Press Freedom Tracker kreeg de afgelopen twee weken al meer dan 400 meldingen binnen van incidenten waarin journalisten tijdens de (veelal vreedzame) George Floyd-demonstraties werden mishandeld.
Dat krijg je na jarenlange demonisering van de pers als ‘de vijand van het volk’, op een gegeven moment worden ze ook zo behandeld.
Het Witte Huis lijkt zich niets aan te trekken van de aanvallen op de persvrijheid. Het viel in april, de door de overheid gefinancierde nieuwsorganisatie Voice Of America aan. Dit onafhankelijke medium zou te vriendelijk zijn voor China. Het hoofd van de mediaorganisatie US Agency for Global Media, dat onder andere VOA leidt, werd dan ook onlangs vervangen door een conservatieve supporter van president Trump, en iemand die nauw samenwerkte met Stephen Bannon, voormalig hoofd van alt-right vehikel Breitbart.
Bij medewerkers, en nieuwsconsumenten, van VOA bestaat de angst dat het medium (nu echt) een spreekbuis wordt van Trump; een soort Fox News-kanaal dat nog rechtser is – met nog meer complottheorieën (dat bestaat natuurlijk al: One America Network). Die angst is niet ongegrond, de kopstukken van dochterorganisaties Middle East Broadcasting, Radio Free Asia, Radio Free Europe/Radio Liberty en the Open Technology Fund, werden woensdag allemaal ontslagen. Een ‘wednesday night massacre’, volgens CNN.
Alarming news from @brianstelter @jmhansler @CNN: "In what a former official described as a 'Wednesday night massacre,' the heads of Middle East Broadcasting, Radio Free Asia, Radio Free Europe/Radio Liberty, and the Open Technology Fund were all ousted" https://t.co/j6JUPYEvoG
— Jean H. Lee (@newsjean) June 18, 2020
Wie is er na Ressa aan de beurt?
Met de aanvallen op persvrijheid en propagandisering van media-organisaties in Amerika, verliest het land de mogelijkheid zich uit te spreken tegen misstanden elders in de wereld. Het ministerie van Buitenlandse Zaken sprak deze week bezorgdheid uit over de uitspraak in de zaak tegen Maria Ressas, maar met de eigen behandeling van journalisten verliest Amerika het morele gelijk en maakt het elk protest tegen inperking van persvrijheid tandeloos.
De vraag is wie er in de wereld kan opkomen voor Maria Ressa, en ook verschil kan maken? Het Verenigd Koninkrijk? Canada? De EU? Niemand leek zich te bekommeren om Shady Habash in Egypte, Fahd Bohendi in Qatar of Samuel Wazizi in Kamaroen.
Maria Ressa is met haar Filipijnse/Amerikaanse nationaliteit, haar verdiensten en reputatie, de internationaal meest zichtbare journalist in de Filipijnen. Als zij verliest in de strijd tegen persvrijheid in de Filipijnen, wat gebeurt er dan met haar collega’s die niet kunnen terugvallen op de bescherming van een grote naam of nieuwsorgansatie?