9 handige tips om als staat van lastige journalisten af te komen

Niets zo vervelend als een stel journalisten dat onder het mom van persvrijheid proberen je politieke agenda toe te lichten aan het grotere publiek. Afgelopen jaar heb ik kunnen meekijken hoe een “democratie” als Venezuela hiermee omgaat. Hier volgen een paar vernuftige tips om die persvrijheid voor eens en altijd aan banden te krijgen.

Tip 1: Maak papier kopen voor kranten onmogelijk

Een simpel maar zeer effectief middel om de druk op te voeren bij kranten, is om ervoor te zorgen dat er geen papier meer geleverd wordt voor het drukken van de krant. De oplossing lijkt erg simpel, maar de geschiedenis wijst uit dat zelfs hoog gerenommeerde en gerespecteerde kranten er niet snel een oplossing voor weten te vinden. Neem bijvoorbeeld de kranten El Correo del Caroni, El Impulso, El Carabobeno, El Nacional en El Regional del Zulia; ze houden dit geen weken meer vol op deze manier.

Tip 2: Sla journalisten in elkaar

Zorg ervoor dat journalisten geen bescherming genieten tijdens hun werk, en als het even kan stuur je er een knokploeg of motor-colectivo op af om ze een pak slaag te geven. En zelfs als de journalisten bewijsmateriaal daarvan verzamelen, zoals de journalisten van Cadena Capriles in 2009 deden, ontken je simpelweg alles. Het maakte niet uit hoeveel foto’s en video’s die journalisten konden overleggen, na vijf jaar in de rechtbank te hebben gestaan heeft de overheid in 2014 de zaken gewoon gesloten.

Tip 3: Sluit ze af van informatie

Mocht persvrijheid nou in je grondwet opgenomen zijn, let dan op kleine woordjes als “journalisten moeten tijdige, waarheidsgetrouwe, en onpartijdige informatie geven”. Indien dat een vereiste is voor persvrijheid in je grondwet, dan doe je er slim aan te stoppen met het geven van informatie aan journalisten die je liever niet meer om je heen wilt hebben. Als je daarbij een hoge gevangenisstraf vaststelt voor overtreding van die wazige grondwetsnormen, dan sta je straks succes verzekerd in de rechtbank. Zie het als een soort verplicht schriftelijk feitenverzoek voor journalisten die je 95% van de tijd gewoon niet beantwoordt. Daarnaast doe je er slim aan journalist geen toegang te geven aan openbare gebouwen waar veel politici samenkomen. Bijvoorbeeld het parlementsgebouw of de gebouwen van de ministeries.

Tip 4: Maak een onafhankelijke mediawaakhond (die doet wat jij zegt)

Zo nu en dan moet je je kunnen verschuilen voor kritiek. Niets is dan makkelijker dan je achter de rug van een door jou democratisch gekozen, onafhankelijke mediawaakhond te verschuilen. Geef je “onafhankelijke” waakhond de toezicht op de uitzendlicenties. Als je er dan voor zorgt dat het verkrijgen van een licentie bijna onmogelijk is maar het kwijtraken daarvan een fluitje van een cent is, dan zullen ze zich de volgende wel twee keer bedenken voordat ze iets ongewenst publiceren.

Tip 5: Arresteer journalisten ontneem critici hun nationaliteit

Een arrestatie is altijd effectief. Het meeste profijt haal je uit een kortstondige arrestatie van een paar dagen. Je houdt journalisten dan automatisch weg van het nieuws, maar net niet lang genoeg om mensen te laten klagen dat ze politieke gevangenen zijn. Deze methode is ook erg effectief bij buitenlandse journalisten. Denk er dan wel aan hun vrijlatingsfoto niet te gebruiken als promotiemateriaal in je VVV-kantoor… Een stapje verder kun je gaan bij de erg hardleerse critici: die neem je gewoon hun nationaliteit af.

Tip 6: Verander de wet

Je kunt natuurlijk altijd wat beschermingswetten voor jezelf maken. Geef ze een vriendelijke naam zodat de slecht bedoelde intenties niet zo opvallen, bijvoorbeeld “Wet op de sociale verantwoordelijkheid in radio, televisie, en elektronische media”. Als je er dan voor zorgt dat je een paar woorden opneemt waar niemand tegen kan zijn zoals; De media mogen niet; “aanzetten tot of bevorderen van haat”, “burgers oproepen openbare orde verstoren”, “gebrek aan respect hebben voor autoriteiten” of “moord aanmoedigen”. Dan kun je er met die wet in ieder geval voor zorgen dat journalisten geen kritiek op de politiek kunnen hebben, en dus niet kunnen spreken over bijvoorbeeld de hoge moordcijfers of geplande demonstraties. Luisteren ze dan nog niet? Dan geef je ze gewoon een boete. Dit overkwam Globovision; het station kreeg onlangs een miljoenenboete voor een “foutief” artikel.

Tip 7: Kaap de uitzending

Als je dan toch bezig bent met de wet te wijzigingen, maak dan gelijk een wet die je het recht geeft onaangekondigd en ongevraagd de zender over te nemen van zowel publieke als private TV- en radiozenders. Dit is weer handig voor het uitzenden van je eigen programma’s maar komt ook wel eens handig uit als je een kritisch programma van hun niet bevalt. Zorg dan wel dat je altijd een alternatieve uitzending hebt klaarliggen.

Tip 8: Journalisten zijn mediaterroristen

Nu je de macht over de zenders hebt, zou je die tijd nuttig kunnen gebruiken om programma’s te maken over “de niet-meewerkende journalisten terroristen en media-terreurinstellingen” dit helpt ze zwart te maken en je kunt hun eigen kanaal verplichten deze programma’s uit te zenden. Noem ze terroristen, dat kent iedereen. Wie is het nou niet met je eens dat terroristen slecht zijn?

Tip 9: Nationaliseer de media

Behaalt dit allemaal nog niet het gewenste resultaat? Besluit dan gewoon om zoveel mogelijk media-instellingen op te kopen of vraag bevriende partijen dit voor je te doen. Dit maakt het ontslaan van over-kritische journalisten een stuk makkelijker en je houdt daarnaast meer controle over de inhoud van het nieuws. Want dit laatste is uit eindelijk toch wat je het liefst wilt.

Het klinkt misschien wat gek, maar al deze ’tips’ zijn in Venezuela de dagelijkse praktijk. In 2014 scoorde Venezuela een 2.2 op de 10 voor persvrijheid bij Freedom House. Helaas ziet het ernaar uit dat 2015 niet veel beter gaat worden voor de journalist in Venezuela. Door intimidatie, dreigementen en de gebeurtenissen van afgelopen tijd is persvrijheid is bijna een secundair gevecht geworden; journalisten maken zich inmiddels in de eerste plaats zorgen om hun persoonlijke veiligheid.