‘Beperkte persvrijheid is voor mij soms juist heel nuttig’

Anderhalf jaar geleden besloot Remko Tanis een nieuwe weg in te slaan en koos hij Singapore als uitvalsbasis voor zijn journalistieke bestaan. Hij verhuisde in 2008 al vanuit Nederland naar Shanghai, waar hij tot 2013 woonde en werkte. Vanuit Singapore verslaat hij nieuws vanuit heel Zuidoost-Azië en werkt hij onder meer voor RTL Nieuws en Elsevier.

Waarom koos je voor het correspondentschap in China en later Singapore?

Toentertijd werkte ik voor het Rotterdams Dagblad -waar ik het overigens erg naar mijn zin had- toen de China correspondent ermee stopte. Dat was voor mij hét moment om me aan te bieden, m’n spullen te pakken en die kant op te gaan. [pullquote align=”right”]”Daarom kwam Singapore in het vizier; het is de ideale uitvalsbasis om Azië te beleven van buiten China”[/pullquote] Ik heb in China een fantastische tijd beleefd; Meteen na mijn aankomst werd ik in het diepe gegooid, want de Olympische Spelen stonden voor de deur. De acht maanden die daarop volgden waren een ware vuurdoop. Na zes jaar China kreeg ik het gevoel dat ik alles gedaan en gezien had wat ik wilde doen en ik besefte dat het niet het land was waar ik met pensioen wilde gaan. Daarom kwam Singapore in het vizier; het is de ideale uitvalsbasis om Azië te beleven van buiten China. Bovendien is de levenskwaliteit een heel stuk beter, hier heb ik weer enigszins schone lucht en onvervuild voedsel.

Hoe bevalt het Singaporese leven je nu?

Na China kan ik in Singapore echt even ademhalen. Het feit dat hier Engels gesproken wordt, maakt alles al zoveel makkelijker. Het leggen van contacten en het zoeken van informatie is opeens vrij eenvoudig. Ik merk wel dat Singapore veel meer met agenda’s werkt; als ik hier bel voor een afspraak kan ik volgende week een keer langskomen, terwijl ik in Shanghai dezelfde dag nog terecht zou kunnen.

Je woont nu anderhalf jaar in Singapore, ken je het land en de regio al goed genoeg?

Ik ken de regio aardig, maar iedere dag leer ik bij. In China kreeg ik het gevoel dat ik niet meer met een frisse en open blik rondliep; dat kan een groot voordeel, maar ook een nadeel zijn. In een complexe regio zoals Azië, denk ik dat het alleen maar positief kan uitpakken als je voor langere tijd ergens zit. Na een tijdje krijg je pas echt door hoe een land in elkaar zit, hoe je het meest efficiënt kunt werken en waar je je contacten moet zoeken.

Wat merk jij van de beperkte persvrijheid in Singapore?

Zelf merk ik niets van de regeltjes die gelden voor de Singaporese binnenlandse media. Nadat ik hier aankwam heb ik me netjes gemeld bij de overheid, maar net zoals alle andere freelance correspondenten hier ben ik een eenmanszaak begonnen. Hierdoor is er geen controle en kan ik gewoon schrijven wat ik wil, net zoals ik in China deed. De lage persvrijheidsscore is volgens mij te wijten aan de regels die de binnenlandse media opgelegd krijgen, zij doen veel aan zelfcensuur om problemen te voorkomen. Singapore is een land dat al bijna vijftig jaar wordt geleid door dezelfde regering. Inmiddels zitten de juiste mensen op de juiste plekken in de samenleving; zij bepalen min of meer wat wanneer gepubliceerd wordt. Het redactiehoofd gaat ’s avonds bij wijzen van spreken op de koffie bij de premier, dus van kritische stukken is hier weinig sprake.

Is het niet frustrerend om als journalist te werken in een land waar de regering zoveel controle heeft?

Nee, dat valt heel erg mee. Sterker nog, die onvrijheid helpt mij soms tijdens mijn research. [pullquote align=”right”]”De onvrijheid helpt mij soms tijdens mijn research”[/pullquote] De media berichten hier over het algemeen uitgebreid over de standpunten van de regering en noemen daarna kort de namen van de partijen of groepen die er anders over denken. Voor mij is het dan een kwestie van namen googelen om achter telefoonnummers te komen. Op die manier is interviews regelen nog niet zo lastig! Een ander voordeel van een regering die maar uit één partij bestaat, is dat er geen spannende debatten of strijden plaats vinden. Voor iemand zoals ik, die niet heel erg geïnteresseerd is in politiek, is een land als Singapore ideaal.

Met heel Zuidoost-Azië als werkveld stap jij regelmatig in het vliegtuig. Hoe ziet jouw week er ongeveer uit?

Mijn weken zijn heel normaal hoor. Ik houd me vooral bezig met het checken van kranten, Twitter en andere nieuwskanalen om zo op de hoogte te blijven en ideeën op te doen voor nieuwe stukken. Daarnaast ben ik constant bezig met denken: ‘Waar moet ik heen?’ Als ik ergens heen reis probeer ik zoveel mogelijk items ineens te maken – hoe beter je Azië kent des te efficiënter je te werk kunt gaan. Reizen hoort nu eenmaal bij mijn werk en omdat het zo spotgoedkoop is, kan ik amper redenen bedenken om het niet te doen. Laatst heb ik nog een opdrachtgever moeten uitleggen dat een retourtje Jakarta goedkoper is dan een ritje Amsterdam – Groningen. Een artikel is natuurlijk altijd beter als je de plek waarom het draait ook daadwerkelijk gezien, geproefd en geroken hebt.

Hoe zie jij jouw toekomst in Singapore?

Ik plan meestal niet langer dan een jaar vooruit, dus ik heb geen idee waar ik dan ben. Op het moment ben ik wel een project aan het opzetten waarmee ik voor langere tijd bezig kan zijn hier in Azië. Komend jaar blijf ik sowieso nog hier en voor de periode daarna heb ik nog geen plan – ik zie wel hoe het komt.

Zou je ooit weer terug naar Nederland willen om daar journalistiek te bedrijven?

Soms denk ik daar wel eens over na; hoe zou het zijn als ik nu eens een gemeenteraadsvergadering in Vlaardingen bij zou wonen? Dat lijkt me nu echt fantastisch! [pullquote align=”right”]”Steeds wanneer ik terug ben in Nederland merk ik dat de kleine, normale dingen me opvallen”[/pullquote] Met alle kennis, ervaring en perspectieven die ik nu heb zou ik er op een hele andere manier naar kijken dan dat ik deed toen ik nog in Rotterdam woonde en net kwam kijken in het vak. Ik denk dat ik de grootste lol zou hebben als ik zoiets nu opeens zou gaan doen. Steeds wanneer ik terug ben in Nederland merk ik dat de kleine, normale dingen me opvallen. Daarnaast besef je pas hoe relaxt Nederland is als je er al een tijdje niet meer woont: alles doet het en er is altijd elektriciteit!

Hoe zie jij de toekomst van journalistiek nu burgers zo eenvoudig ‘journalistje kunnen spelen’?

De manier waarop sommige burgers journalistiek bedrijven kun je geen ‘journalistje spelen’ noemen. Kijk maar naar bellingcat.com, een website die op werd gezet door een man uit Leicester die geïnteresseerd was in het reilen en zeilen van IS. Inmiddels is zijn website uitgegroeid tot een forum waar heel veel burgerjournalisten samen komen en betrouwbare artikelen publiceren. Dit is natuurlijk wel een uitzonderlijk voorbeeld, vaak zorgen burgers met twitterberichten alleen maar voor ruis en onduidelijkheid. Hoe vaak gebeurt het niet dat er een foto van een aanslag wordt getwittert en dat achteraf blijkt dat de foto drie jaar geleden is genomen? Uiteindelijk blijven professionele journalisten nodig om deze ruis te filteren en de waarheid boven tafel te krijgen.

Hoe zou deze ‘filtering’ op redacties eruit moeten zien volgens jou?

Ik vind dat er nog veel te weinig journalisten en redacties echt bezig zijn met snel informatie vergaren. Uiteindelijk duurt het veel te lang voordat er een artikel tot stand is gekomen en ik denk dat er op dat gebied nog heel veel te winnen valt. Redacties zouden moeten investeren in mensen die zich simpelweg bezighouden met het scannen van internet en het checken van bronnen zodat je en veel interactievere weergave krijgt van het nieuws. De Persdienst heeft laatst een mooie documentaire over Syrië gemaakt (Fort Europa, red.) die een eigen website heeft gekregen die regelmatig geüpdate wordt – daar zouden veel journalisten en redacties een voorbeeld aan kunnen nemen.

Ten slotte, welke tips geef je journalisten die correspondent willen worden?

Zonder enige kennis of vastigheid vertrekken klinkt mooi, maar ik zou zelf nooit zijn gegaan als ik niet minstens één opdrachtgever had. Zorg dat je zeker weet dat je werk hebt zodat je de huur kunt betalen, alle extraatjes zijn mooi meegenomen. Daarnaast is het goed om je vooraf af te vragen of en hoeveel je kunt toevoegen aan de regio waar je naar toe gaat, hier kun je je toekomstperspectief dan ook enigszins op afstellen. Het journalistenbestaan kan soms ook eenzaam zijn, dat is ook iets om over na te denken. Maar ik zeg ook: Doen! Why not? Probeer het gewoon, in het ‘slechtste’ geval sta je binnen een jaar weer in Nederland met een hele hoop nieuwe ervaringen rijker – en dat is nooit verkeerd.