|

Het gezicht van een slachtoffer

Nauwelijks een paar dagen in Donetsk of ik aanschouw het menselijk leed aan den lijve; een onschuldig kind dat gekluisterd ligt aan haar ziekenhuisbed. Ouders zijn omgekomen en het enige wat ze nu nog heeft, is haar oma. Dit is slechts een van de vele familiedrama’s in de Donbas. Als beginnende correspondent moet ik professioneel genoeg zijn om afstand te bewaren van deze beelden.

In mijn beginweken in Donetsk als correspondent, is het flink raak. Nu –zelfs met het staakt-het-vuren– wordt er veel gevochten. Wat mij als correspondent het meest raakte, was een bezoek aan een kinderziekenhuis in Makiivka. Een dag eerder waren er berichten dat een groep kinderen was getroffen door beschietingen van het Oekraïense leger. Er zouden diverse mensen -waaronder dus kinderen- zijn omgekomen. Anderen waren zwaargewond in het ziekenhuis opgenomen. Ik besloot die ochtend af te reizen naar het kinderziekenhuis om kinderen en hun familie te spreken te krijgen.

De onschuld van een kind
Het kinderziekenhuis ligt er verlaten bij en wordt bewaakt door pro-Russische separatisten, die claimen het gebouw te beschermen tegen aanvallen van buitenaf. Op vertoon van mijn perskaart en uitleg wat ik kom doen, mag ik het ziekenhuis betreden. Daar heb ik eerst een gesprek met de directrice van het ziekenhuis, Marina genaamd. Ik vraag haar naar het aantal kinderen dat door toedoen van militaire acties momenteel in het ziekenhuis verblijft. Het antwoord is luguber. “Veel kinderen overleven het niet en komen om. Momenteel is ons ziekenhuis gevuld met ongeveer vijftien kinderen.” Ik ben diep geschokt. Onschuldige kinderen, die geen kind kunnen zijn in een gebied dat geteisterd wordt door zoveel geweld. [pullquote align=”right”]’Veel kinderen overleven het niet en komen om'[/pullquote]

Marina knikt bedroefd, maar ze lijkt niet onder de indruk. Misschien dat het de waan van de dag is, ik weet het niet. Ze staat op en wenkt me. Ik volg haar door een lege gang omgeven door een vieze lucht. Het is overduidelijk geen schoon ziekenhuis. Ik volg haar naar de derde etage van het gammele gebouw. Zusters en dokters lopen af en aan. Ik groet hen, en als ik de afdeling op loop zie ik om mij heen kamertjes waar kinderen liggen. Geketend, zo lijkt het, aan een ziekenhuisbed.

“Hier verblijven de kinderen in een minder kritieke toestand,” vertelt Marina. Ik ben best onder de indruk, de zusters ook van mij. Een groepje begint over en weer te schreeuwen dat ik een artikel moet schrijven dat de Oekraïense president Poroshenko een ‘terrorist’ is en ‘zijn eigen volk uitmoordt’. Als ik vertel dat ik een Nederlandse journalist ben, staart een zuster mij met argusogen aan. ‘Nederland? Het Westen? Die vertellen alleen maar leugens!’ Ze loopt weg. Ik voel mij erg ongemakkelijk en Marina houdt haar handen op. “Trek je er niets van aan,” zegt ze. [pullquote align=”right”]’Nederland? Westen? Die vertellen alleen maar leugens!'[/pullquote]

Marina begeleidt me naar de ziekenhuiskamer waar Yanna, een dertienjarig meisje, ligt. Ik groet hen en vertel dat ik journalist ben. Ik durf bijna niet naar het kleine meisje te kijken. Haar ogen proberen contact met mij te zoeken. Ik lach naar haar, hopende dat ze zich op haar gemak voelt. Ja, dit beeld raakt me.

De oma van Yanna is in het begin erg sceptisch. Ze is bang –zoals zo velen in deze regio –dat ik leugens ga verspreiden via westerse media. Ik probeer haar duidelijk te maken dat ik dat niet doe en dat ik het belangrijk vind dat men ziet wat er met haar kleindochter is gebeurd. Ze is overstag en doet haar verhaal.

Yanna’s huis werd het doelwit van zware beschietingen. De ouders van Yanna overleefden het niet. Oma huilt: “Nu moet ik alleen voor mijn kleinkind zorgen!” Ik voel met haar mee en als beginnende journalist weet ik me even geen houding te geven. Wat moet je tegen zo iemand zeggen? Elk woord is verkeerd. Het enige wat ik probeer te doen is een kleine glimlach te ontfutselen. Een beetje warmte uitstralen. In hun verhaal geloven. Directrice Marina probeert de oma van Yanna te troosten. Ik maak een paar foto’s van Yanna en maak haar oma duidelijk dat ik het verhaal wil vertellen. [pullquote align=”right”]Yanna’s huis werd het doelwit van zware beschietingen. De ouders van Yanna overleefden het niet[/pullquote]

‘Het leven vieren’
Lichtelijk aangeslagen verlaat ik het ziekenhuis. Nog steeds vraag ik me af hoe het met Yanna en haar oma gaat. Is Yanna herstellende? Hebben ze een plek om te wonen? Zoveel vragen dat zoveel onduidelijkheid met zich meebrengt. Dit menselijk drama raakt me diep, en zo zijn er meerdere situaties in Donetsk waar ik getuige ben geweest van exorbitant menselijk leed. Dode lichamen die ik langs de weg heb gezien en die worden geborgen in wat lijkt op vuilniswagens. Een bombshelter dat ik heb bezocht waar hele families dekking zoeken en feitelijk wonen omdat hun huizen zijn verwoest.

Als correspondent ben ik ook maar een mens. Ik ben buitenlandjournalist in Oekraïne en het conflict in het oosten is onderdeel van mijn werk. Ik zal dit blijven doen, omdat ik er energie en passie uit haal. Aan de andere kant, mijn menselijke kant wordt geraakt door het leed wat ik de afgelopen drie weken heb gezien. Hoe ga je er mee om? Ik weet het niet. Gewoon de dag doorkomen. Ik praat veel met andere journalisten die er soms na een dag leed er een borrel op nahouden. Het leven vieren daar waar de nadruk zo op de doden ligt.

Vergelijkbare berichten