‘In Berlijn moet je elke dag het traditionele beeld omver schoppen’

Bio: Bertus Bouwman is sinds februari 2013 freelance correspondent in Berlijn. Hij heeft verschillende opdrachtgevers maar is vooral hard bezig Duitslandnieuws.nl groot te maken. Met dit in de zomer van 2013 gestarte nieuwsportal willen Bertus en medeoprichter Derk Marseille de handelsrelatie tussen Nederland en Duitsland helder maken. Op Twitter is hij: @bertusbouwman.

Waarom koos je voor Berlijn?

Dat was eigenlijk een samenloop van heel veel omstandigheden. Ik wilde graag naar het avontuur opzoeken in het buitenland. Toen kreeg mijn vriendin een PhD-plek aangeboden in Berlijn, een stad die ik al goed kende. Daarnaast heb ik een afwijking naar het oosten en was Berlijn daarin een goede eerste stap.

Hoe ontstond het idee voor Duitslandnieuws.nl?

Ik heb Derk in Berlijn ontmoet, toen ik de talkshow bezocht die hij presenteert. Het was zijn plan en samen hebben we het opgezet, vooral uit onvrede over het feit dat er weinig nieuws gebracht wordt over de handelsrelatie tussen Nederland en Duitsland. Dit terwijl die relatie enorm groot is, er gaat 157 miljard euro per jaar heen en weer, van bloemen tot chemie. Ons idee is dat die getalletjes synoniem voor heel veel mooie verhalen staan.

Wordt de site goed ontvangen?

We krijgen heel veel positieve reacties. Vorige week waren we bijvoorbeeld op de Grüne Woche, een beurs in de Berliner Messe. Er kwamen allemaal mensen op ons af om te vertellen dat ze een site als Duitslandnieuws.nl tot nu toe gemist hebben. Wat dat betreft proeven we dat we op de goede weg zitten, al zijn we er nog lang niet en willen we nog allerlei plannen uitvoeren. Zo staan we bijvoorbeeld waarschijnlijk op de Hannover Messe met een talkshow, waarin we Nederlandse ondernemers interviewen.

Wat hopen jullie te bereiken met de website?

Het is natuurlijk niet volledig conventionele journalistiek, dus we zijn aan het verkennen welke kanten we allemaal op kunnen. Op de termijn willen we ook geld gaan verdienen, hiervoor zijn we met meerdere investeerders in gesprek die er belang bij hebben dat Nederlanders geïnformeerd zijn over wat er zakelijk gebeurt. Denk hierbij aan grote bedrijven als de Rotterdamse haven en transportbedrijven. We geloven dat het goed mogelijk is hierbij onze journalistieke vrijheid en onafhankelijkheid te waarborgen.

Duitslandnieuws is voornamelijk economisch en politiek. Ligt dat jou ook het best?

Politiek ligt echt in mijn straatje. Ik ben op dit moment bezig een rubriek op te zetten: Bertus in de Bondsdag. Daarvoor ga ik elke week met een Bondsdaglid over Nederland praten. Dat soort series zou ik in de conventionele media niet kwijt kunnen, maar met Duitslandnieuws.nl hebben we een journalistieke speeltuin gecreëerd. Daarbinnen kunnen we allerlei nieuwe vormen van buitenlandjournalistiek ontdekken en buitenlandjournalistiek in de toekomst waarborgen. Dat kan ook door het aanbieden van niet-journalistieke producten; advies over zaken doen in Duitsland, bijvoorbeeld.

Werk je ondertussen ook nog voor andere media?

Ik freelance voor het Reformatorisch Dagblad, het Nederlands Dagblad en een aantal vakmedia. Dat probeer ik te combineren met het werk voor Duitslandnieuws.nl, door dezelfde soort onderwerpen te behandelen. De site zie ik als mijn werk en het freelancen doe ik er eigenlijk als ‘hobby’ bij. Dat betekent wel dat ik op dit moment zo’n zestig uur per week werk.

Je bent niet de enige Nederlandse correspondent in Berlijn. Hoe ervaar jij dat?

Er zijn hier een stuk of tien Nederlandse correspondenten en we hebben samen een Stammtisch (informele groepsontmoetingen, red.). De band is heel goed, het zijn allemaal prettige collega’s. Natuurlijk is er gezonde concurrentie, maar als personen hebben we absoluut geen hekel aan elkaar. Iedereen heeft zijn eigen deelgebieden en specialisaties, dus we helpen elkaar ook wel eens aan artikelen of onderwerpen.

Hoe onderscheid jij jezelf van al je Nederlandse collega’s?

Het komt erop neer dat je jezelf moet verkopen, als een soort product. Ik kan me hier wild schrijven over de Tweede Wereldoorlog en de DDR, maar daar zijn al kilometers boeken over geschreven. Je moet iets uitzoeken wat dichtbij jezelf ligt en waar niet zoveel mensen verstand van hebben. Toen ik twee maanden in Berlijn woonde werd me gevraagd een analyse van de Duitse vleesindustrie te maken, nu merk ik dat ik in dat dossier zo veel voorsprong heb. Je kunt in een jaar tijd specialist worden op allerlei deelterreinen, door er elke dag mee bezig te zijn.

En hoe zorg je dat opdrachtgevers je weten te vinden?

Met alleen artikelen schrijven kom je er niet. Je moet ook actief marketing plegen: jezelf verkopen – in de goede zin van het woord. De eerste keer dat ik in de krant gepubliceerd werd, vond ik het stom dat mijn naam er bij stond. Nu ben ik er op Twitter en andere netwerken mee aan het leuren. Mensen moeten je horen tussen al het geweld aan informatie. Wij vallen op omdat we heel actief zijn op social media, wat andere correspondenten nog veel minder gewend zijn. Ook sluiten we verbondjes met andere media: wij plaatsen een artikel bij ze en zij plaatsen vervolgens weer een link terug.

Hoe is Berlijn om te wonen? Is de stad nog steeds net zo spannend als toen je toerist was?

Voorheen kwam ik hier voor de feestjes, maar ik heb het afgelopen half jaar geen disco meer van binnen gezien. Nu ga ik elke zondagmiddag naar een ander museum, ik neem overal de tijd voor. Heel Berlijns huren Derk en ik ruimte in een coworkingspace. Daar hebben we een bureautje over en er schuiven vaak mensen aan om hier een dagje te werken en samen te lunchen en tafeltennissen. Zo doe je telkens nieuwe inspiratie en ideeën op.

Kom je ook wel eens buiten Berlijn?

Het is lastig om andere plekken in Duitsland te bezoeken, want ik werk niet voor een grote nieuwsorganisatie die mijn onkosten betaalt. Laatst ben ik naar Hamburg geweest voor een bedrijfsbezoek, toen heb ik het weekend ervoor meteen ook de stad verkend. Het is op dit moment een nadeel dat we niet makkelijk buiten de stad komen, maar wie weet wat de toekomst brengt. Ook correspondenten die de onkosten wel betaald krijgen, moeten zichzelf dwingen om trips naar de rest van Duitsland te plannen. Het is heel makkelijk om in Berlijn te blijven.

Hoe zie je de toekomst van Duitslandnieuws voor je?

Als we de schaapjes op het droge hebben wat inkomsten betreft, zou ik er graag ook een redacteur met een ander specialisme naast zetten, een historicus bijvoorbeeld. Daarnaast denken we na over sideprojecten, het organiseren van een politiek café bijvoorbeeld. Het gevaarlijke met Duitsland en Berlijn is dat iedereen er verstand van heeft, je moet eigenlijk elke dag het traditionele beeld omver durven schoppen.

En zou jij uiteindelijk nog verder naar het oosten willen?

Misschien exporteer ik op den duur Duitslandnieuws.nl zelf wel naar een ander land. Mijn theorie is dat alle correspondenten hier stiekem in Rusland willen wonen maar dat dit stap net te ver is. Teheran en Jakarta lijken me trouwens ook fantastisch. Ik zie mezelf sowieso niet heel snel terugkeren naar Nederland.