|

Er is ook leven zonder Mandela

Ik had het nog nooit zo druk gehad dat ik een hele dag geen tijd had om te eten, of om mijn was naar de wasserette te brengen – laat staan om te slapen. De afgelopen dagen was het dan toch zover. Nelson Mandela overleed. Terwijl ik op vakantie was – in Zuid-Afrika gelukkig.

Natuurlijk is het speciaal om op dit moment correspondent in Zuid-Afrika te zijn. En een week puur op adrenaline leven geeft ook best een kick. Maar het is niet altijd eenvoudig om in zulke omstandigheden een zo duidelijk mogelijk beeld van de situatie in Zuid-Afrika te schetsen.

In Kaapstad werd vrijdagavond gewoon zoals altijd gedronken en gefeest
Niet in de laatste plaats, omdat het voor mensen buiten Zuid-Afrika moeilijk te bevatten lijkt dat de rouw hier niet zo dramatisch, massaal en hysterisch is als je wellicht zou verwachten. Toch was er vrijdag, de dag na Mandela’s dood, op straat in Kaapstad, waar ik tot dan toe op vakantie was geweest, relatief weinig van te merken. Er waren veel kleine rouwbijeenkomsten, vooral in kerken, maar dat was het wel zo’n beetje.

Hetzelfde gold in Johannesburg, hoorde ik van vrienden en collega’s daar. Maar de beelden die de wereld overgingen waren die van hevig rouwende mensen in Soweto en Houghton, bij het oude en bij het laatste huis van Mandela. Journalisten weten altijd waar de aansprekende beelden te vinden zijn.

Afgezien van die paar plekken ging het leven in Zuid-Afrika voor veel mensen echter juist opvallend gewoon door – behalve voor ons journalisten, die overuren draaiden. Vrijdag, de dag na Mandela’s overlijden, zat ik rond elf uur ’s avonds uit te puffen op een terrasje in uitgaansstraat Longstreet in Kaapstad en verwonderde mij erover dat het gewoon een normale uitgaansavond leek. Dronken mensen strompelden voorbij, er kwamen volgeladen partybussen langs, er werd gelachen en zonder enige scrupule massaal gefeest.

Obama herdenkt Mandela:

Men was al gewend aan het idee dat Mandela spoedig zou sterven
Ook zat het stadion gisteren tijdens de herdenking voor Mandela maar halfvol. Dat kwam natuurlijk deels door de regen, maar ook doordat de meeste Zuid-Afrikanen gewoon aan het werk waren op een doordeweekse dag. Daarom bleef het een paar dagen eerder bij het als herdenkingsplaats ingericht plein Grand Parade in Kaapstad ook al bijzonder rustig.

Zuid-Afrikanen waren het afgelopen jaar met alle ziekenhuisopnames wel gewend geraakt aan het feit dat Mandela spoedig zou sterven. De meesten van hen gunden het hem wel dat hij uit zijn lijden zou worden verlost. Toen het eenmaal zo ver was, spraken ze er over, keken ze naar de tv waarop journalisten zich druk maakten, hoorden zeverhalen over Madiba op de radio, maar leefden zij zelf verder gewoon door. Er bestond ook in Zuid-Afrika een leven zonder Mandela, dat werd vooral duidelijk.

Mandela-moe
Ik vond dit mooi om te zien, en probeerde het ook, zo goed en zo kwaad als het kon, over te brengen op radio, tv en in de krant. Met wisselend succes.

Veel Zuid-Afrikanen raken ondertussen al een beetje Mandela-moe. Dat kan ook haast niet anders. Dat krijg je als alle journalisten in een land dag en nacht nog maar met slechts één onderwerp in de weer zijn.

De opkomende moeheid is, denk ik, een gezonde reflex. Mandela wilde zelf geen heilige zijn. Natuurlijk is hij dat voor veel Zuid-Afrikanen wel. Maar het is fijn dat men zich in dat opzicht ook weer niet al te devoot toont. “Laten we in plaats te rouwen er liever zorgen dat we zo snel mogelijk weer een nieuwe Mandela voortbrengen”, zei iemand op straat tegen me. Dat lijkt me de beste instelling denkbaar.

Vergelijkbare berichten