‘Ik neem geen risico’s’

De passagiersdeur van de auto van fotograaf Alejandro Cartagena is al maanden kapot. Als hij met zijn zwangere vrouw op pad gaat, moet ze zich over de bestuurderstoel en koppelingspook naar de rechterkant van de auto wringen. Spuugzat is zij het, maar Cartagena denkt er niet over een nieuwe wagen aan te schaffen. Lekker veilig, zo’n oud barrel.

Het is donderdagmiddag en terwijl zijn ouders in de slaapkamer op zijn zoontje passen, toont Alejandro Cartagena zijn privécollectie fotoboeken. Honderden werken van collega’s vanuit de hele wereld. “Ergens heb ik ook een Nederlands boek, wacht. Hoe heet die fotograaf ook alweer? Hij deed iets met Rusland”.

Cartagena blijft nuchter
Terwijl hij met zijn hoofd in de boekenkast verdwijnt, vertelt Alejandro Cartagena over zijn eigen werk. Begonnen als fotograaf in 2004 heeft hij zich de afgelopen jaren op weten te werken tot een gerespecteerd fotojournalist met exposities over de hele wereld. Hij fotografeerde de laatste jaren vooral series; carpoolers, Mexicanen aan de grens van Amerika, maar vooral ook de veranderingen binnen zijn stad, Monterrey.

Als freelancer publiceerde de fotograaf in verschillende kranten als The New York Times, The Financial Times en The Guardian. Daarnaast doet hij ook commerciële opdrachten. Met zijn werk won hij verschillende prijzen, zoals de Photolucida Critical Mass Book Award, de Poyi Reportage Award en de Lente Lation Award.

Een indrukwekkend lijstje prijzen en titels staat op zijn website, maar Cartagena blijft er nuchter onder. Met smaak vertelt hij over de periode dat hij in de horeca wc’s boende en eten kookte. Een totaal ander leven dan het drukke leven dat de fotograaf nu leidt, nu hij van de ene opdracht naar de andere rent en de hele wereld over vliegt om zijn werk te promoten.

Niet zonder assistent de deur uit
Toen zijn hobby zijn werk werd, werd het leven van Alejandro Cartagena niet makkelijker. Zijn werkveld, voornamelijk de stad Monterrey in Mexico, is een grillig en bij vlagen gevaarlijk gebied. Begin deze maand werden er tijdens een vuurgevecht nog 33 mensen vermoord en de verhalen over de problemen die de drugskartels in Monterrey veroorzaken zijn eindeloos. Berovingen, ontvoeringen en verkrachtingen, je kunt het zo gek niet bedenken of het gebeurt in Monterrey.

“Mijn heftigste ervaring met het geweld in Monterrey was zo’n 1,5 jaar geleden, toen hier in de straat de hel losbrak en drugsbendes een half uur lang op elkaar schoten. Het hield maar niet op. Twee, drie auto’s explodeerden en we vreesden voor ons leven. Op een gegeven moment zijn we de slaapkamer uitgekropen en plat op de grond gaan liggen in de woonkamer.”

Hoewel Alejandro Cartagena geen nieuwsjournalist is en vooral artistieke projecten doet, gaat hij de deur niet uit zonder zijn assistent. “Het is nu gelukkig aardig kalm op de straten, maar mensen zijn bang, voelen zich onveilig. Ik voel me met mijn camera op straat ook niet safe en het is fijn om dan iemand te hebben die de straat in de gaten houdt.” Ook neemt hij een veiligheidsvestje mee, zodat het lijkt of de twee mannen gemeentewerkers zijn.

Geregeld bommen en kogels op redacties
Als fotojournalist heeft Cartagena nog geen geweld tegen hemzelf meegemaakt, risicovolle situaties mijdt hij zoveel mogelijk. Helemaal nu hij een zoontje heeft en zijn vrouw weer zwanger is. Cartagena:

“Journalisten hebben het hier niet makkelijk. Er worden geregeld bommen gegooid in de nieuwsgebouwen of er wordt op redacties geschoten. Tot nu toe zijn daarbij gelukkig geen doden gevallen, maar door deze incidenten zijn de kranten wel voorzichtiger geworden. Ik ben er zeker van dat heel veel nieuws dat bij de redacties bekend is, niet gepubliceerd wordt. Ik volgde in 2010 en 2011 bijvoorbeeld een paar twitteraars die een tweet de wereld instuurden als er ergens een schietpartij was. In de kranten stond er de volgende dag niets over vuurgevechten vermeld.”

Hoe vermijd je risico’s?
Als Cartagena voor het jaar 2010 een opdracht kreeg, sprong hij zonder nadenken in zijn auto en deed zijn werk. Nu is dat wat ingewikkelder. Wat doet de fotojournalist om risico´s zoveel mogelijk te vermijden?

“Laatst kreeg ik van Bloomberg de opdracht een verhaal te maken over suburbs in Mexico City, een project dat faalde waardoor er heel veel gebouwen leeg kwamen te staan. Ik zou dat verhaal nooit doen als ik ter plekke geen contact had. Maar er was iemand beschikbaar uit de gemeenschap, dus zei ik ja. Of ik een opdracht doe, hangt er voor mij dus vanaf of ik ter plaatse iemand heb die me kan introduceren bij de locals of niet. En ik ga dus sowieso nooit zonder assistent op pad.”

‘Vertrouw op je intuïtie’
Of Cartagena andere tips heeft voor het werken in een stad als Monterrey? “Vertrouw op je intuïtie. Ik heb geleerd op de reacties van mensen te letten en door altijd duidelijk te zijn over wat ik doe. Als iemand niet op zijn gemak is door mijn werk, dan maak ik geen foto en vraag ik of hij iemand anders kent in dezelfde situatie of met hetzelfde verhaal.”

Dan nog een laatste tip, sluit Cartagena af: “Doe zoveel mogelijk research! Het helpt je unieke verhalen te vinden en het geeft je zelfvertrouwen. En dat is in een stad als Monterrey extra belangrijk”.

Deze productie voor De Buitenlandredactie werd gemaakt in het kader van het journalistieke trainingsprogramma van Beyond Your World.