Zo beleefde RTL New York de aanslagen in Boston

De eerste twee weken on the job bij RTL New York waren druk, maar dat kwam niet direct door het nieuws. Het bedenken en produceren van reportages neemt veel tijd in beslag. Hoewel dat heel leuk is, hoop je toch op dat ene moment waar menig journalistiek hart sneller van gaat kloppen: breaking news. Dat moment brak al vrij snel aan, op maandag 15 april.

Na een late lunch nestelt de redactie zich op haar plek op kantoor. Producer Eise en ik grappen zoals altijd heen en weer. Alleen krijg ik opeens geen reactie meer. Over mijn beeldscherm kijk ik hem aan, maar zijn ogen staan strak gericht op de zes televisieschermen, die allemaal een andere nieuwszender weergeven.

Wat is er aan de hand?
Eise zet het volume van CNN aan en we horen een verslaggever met enige paniek in zijn stem. Chaotische beelden. We zien mensen alle kanten op rennen en sirenes beginnen het geluid te overheersen. De reporter praat over een gasexplosie. “Maar nee, eigenlijk is dat raar”, corrigeert hij zichzelf, “want er waren twee explosies, op verschillende plekken.”

Eise en ik staan allebei vlak voor de televisies en op alle zenders zien we dezelfde chaos. Wat is er aan de hand? Mensen worden op brancards gehesen en weggedragen, ambulances rijden af en aan.

Tijd voor ons om beslissingen te nemen. Erik (Mouthaan) is onderweg naar het vliegveld om naar Nederland te vliegen. Na kort overleg en een omschrijving van de beelden wordt zijn bestemming veranderd naar Boston. Cameraman Freek begint zijn spullen te pakken. Eise belt met RTL Hilversum en ik moet Nederlandse marathonlopers zoeken die op de plek van de explosies waren. Ik stuur eerst nog snel een tweet de wereld in – toch die behoefte om je kennis te delen – en begin met zoeken.

Shit, in Nederland is het natuurlijk alweer avond; alles is dicht.

Even staar ik naar het televisiescherm. Dan bedenk ik me dat persoonlijke contacten nog altijd het beste werken. Via een studiegenoot -een hardloper- kom ik aan een nummer. Dat helpt me weer aan een aantal renners die zeker in Boston zijn. Dit speel ik snel door aan Hilversum; de uitzending is net begonnen. Samen met cameraman Freek spring ik in een taxi. Hij haalt wat kleding op; geen idee natuurlijk hoelang ze in Boston moeten blijven.

Weten die lachende mensen niet wat er gebeurd is?
De rit naar zijn huis voert ons dwars door Manhattan en lijkt vanwege de adrenaline eindeloos te duren. Via Twitter krijgen we nieuwe berichten binnen. Er wordt nu gesproken van een aanslag. Freek laat me een foto zien van een man die beide benen is verloren. Deze man, Jeff Bauman, zal later de FBI helpen de daders op te sporen. Zijn bot steekt uit zijn bovenbeen en zijn vel hangt er los omheen –gecensureerd zijn de beelden in eerste instantie nog niet. Al die lachende mensen op straat in New York, weten ze dan niet wat er vier uur rijden verderop is gebeurd?

Als Freek een uur later richting JFK airport doorrijdt, reis ik terug naar kantoor met de metro, wat drie keer sneller gaat dan die eeuwige file doorkomen. Ook nu lijkt niemand nog in de gaten te hebben wat er in Boston gebeurt.

Ik snelwandel het stuk vanaf Columbus Circle richting kantoor en zie politiehelikopters in de lucht. Als er zoiets plaatsvindt als in Boston, dan is het standaardprocedure dat alle grote steden extra scherp in de gaten worden gehouden.

En nu? Afwachten
Onderweg ontmoet ik een gehaaste Eise. Het luchtruim boven Boston is afgesloten, dus de crew moet met de auto en hij gaat mee. Op kantoor staan de tv’s nog aan. Ik plof in mijn bureaustoel.

Oké, en nu? Eigenlijk valt er niet zoveel te doen. De correspondent moet komen waar hij zijn moet en verslag doen.

De rest van de middag kijk ik hoe de situatie zich in Boston ontvouwt en doe ik nog wat research, voor het geval ik moet assisteren. Maar dat moment komt niet en rond acht uur – met nog een beetje adrenaline in me – vertrek ik richting huis. In de metrostations worden nu tassen gecontroleerd en id’s gecheckt. Dan bedenk ik me dat New York nog altijd als het nummer één doelwit wordt beschouwd. Ik ben niet snel bang, maar met die gedachte stap ik toch ietwat gespannen de metro in.

Is het echt nodig om dit zo te laten zien?
De volgende dagen stroomt er steeds meer informatie binnen via nieuwszenders die van ‘s ochtends vroeg tot ’s avonds laat live uitzenden, en spreekt Obama over ‘terrorisme’. Een big deal hier. “Dat betekent echter niet meteen dat Al Qaida er achter zit”, voegt de president er streng aan toe. Zijn woorden klinken altijd sterk en bemoedigend, maar de bottom line is: ook nu heeft hij geen enkel benul van wie, wat en waarom?

Het bericht over het eerste slachtoffer – de 8-jarige Martin – wordt constant herhaald en aangekleed met een foto van het kind met een zelfgemaakt bord ‘no more hurting people’, doelend op de schietpartij in Newtown. Het beeld gaat door merg en been. Is het echt nodig om dit zo te laten zien? Maar dit zijn de VS. Een volk dat in tijden van bizarre situaties het intense verdriet uit en met elkaar deelt, wie je ook bent, wat je ook bent. Even maakt het niet meer uit of je homoseksueel, immigrant of van de tegenpartij bent.

Vol fascinatie volg ik de verslaggeving. Mensen snakken naar informatie, maar bijna alles wat wordt verteld is speculatie. Journalisten ter plekke bespreken alles wat er in de hoofden van mensen omgaat en de conclusies die worden getrokken, maar deze worden ook weer netjes genuanceerd en na een hele theorie wordt er steeds “but we don’t know anything for sure at this point” aan toegevoegd. Dit geldt niet helemaal voor het zeer rechtse FOXnews.

Alles is verdacht
Elk feit dat de FBI bevestigt wordt letterlijk juichend ontvangen. Omdat het vragen beantwoordt en simpelweg omdat er weer wat nieuws kan worden gemeld. Even is er sprake van verdachten. Maar de arme jongens hebben niks te maken met de aanslag. Toch zijn ze op voorpagina’s en tv te zien. Zouden ze daar in Nederland voorzichtiger mee zijn?

Al snel worden de berichten teruggetrokken. Het publiek wordt gevraagd om beeldmateriaal naar de FBI te sturen. Massaal worden foto’s en filmpjes opgestuurd, waar mogelijke verdachten op staan. Iemand die op een dak loopt vlakbij de aanslagplek, iemand die de andere kant op rent dan de meeste mensen, iemand met een baard en wel verdacht veel op ‘die terroristen van 11 september lijkt’. Alles is verdacht.

De week waarin misschien wel het meeste nieuws plaatsvindt dit jaar, spendeer ik alleen op kantoor. Eise en Erik zijn naar Nederland vanwege de correspondentendag van RTL. Dan maar de spanning met het thuisfront proberen te delen.

De FBI kondigt een persconferentie aan. Ze hebben twee verdachten op het oog. Het zou zomaar kunnen dat ze beelden vrij gaan geven. De bijeenkomst wordt een dag uitgesteld, maar de beelden komen er.

Ik heb nog nooit zoveel tv gekeken
Niet veel later komt er een ander bericht binnen. Nog een ramp. In Texas ontploft een mestfabriek en vaagt een heel dorp, inclusief het al aanwezige brandweerpersoneel, compleet weg. Ook stemt de Senaat tegen de ‘backgroundchecks’ op kopers van geweren. Een onbegrijpelijke beslissing, ook in mijn ogen. Een uitermate boze Obama -zoals we hem nog nooit zagen- verschijnt voor de camera. Hij spreekt van een schandalige dag voor Washington.

In deze week heb ik haast meer tv gekeken dan in mijn hele leven. En dan tel ik de klopjacht van de vrijdag nog niet eens mee.

Nog sneller dan normaal grijp ik die ochtend naar mijn telefoon om Twitter door te scrollen. De jacht op één verdachte is begonnen, de ander is dood. Bijna twaalf uur achtereenvolgend volg ik deze ‘manhunt’ op het puntje van mijn bureaustoel. Het lijkt op een lange film. Constant lijkt de ontknoping te naderen, wanneer een politieagent verslaggevers sommeert om op afstand te blijven of op de grond te gaan liggen.

Afgezien van het feit dat dit in bepaalde gebieden in de wereld elke dag gebeurt, was dit een bizarre gang van zaken. Boston, Watertown en Cambridge waren ‘on lockdown’ en werden spooksteden, afgezien van de zwaarbewapende SWAT-teams die in formatie langs de huizen jogden.

De grens tussen hoge kijkcijfers en informatie geven is dun
De afloop van die vrijdag is bij ons allen bekend, al vraag ik me af wat de verschillen zijn in het beeld dat gevormd wordt. Hier komt er constant informatie binnen, in Nederland af en toe een beeld. Even was het heel gek dat mensen gewoon over straat liepen, terwijl ik amper naar het toilet durfde, bang iets mis te lopen, hoewel het nog ruimschoots herhaald zou worden.

Meer dan een week later staan de CNN-verslaggevers nog steeds vlakbij Boylston Street, de plek des onheils. Maar ook bij de gevangenis waar de nog levende verdachte verblijft, voor de huizen van familieleden van de Tsarnaevs en ook in Rusland staat inmiddels een reporter klaar.

Lichtelijk overdreven vinden wij dit op kantoor, maar de grens tussen kijkers informatie toespelen en hoge kijkcijfers halen is hier dan ook wel iets dunner.

Elze van Driel loopt van april tot en met juni stage bij RTL Nieuws in New York. Ze studeert Journalistiek aan de Hogeschool Utrecht. Op Twitter is zij: @Elzevd

Lees ook de blog ‘Verkeerde moment, verkeerde plek’ van Erik Mouthaan bij RTL. Hierin beschrijft hij de voor correspondenten nachtmerrie-achtige timing van zijn bezoek aan Nederland voor de correspondentendagen van RTL Nieuws.