‘Ik werd gezien als Turkenvriend’

Bio: Leonora Cok (1952) was niet van plan om correspondent te worden, maar werd tijdens de organisatie van een cultuurreis op Cyprus gepolst door iemand van de Wereldomroep. Sinds 1996 is ze correspondent op het eiland dat onlangs even het financieel middelpunt van Europa was.

Je was niet van plan om correspondent te worden. Waardoor besloot je het alsnog te worden?

Ik heb niet echt voor het correspondentschap gekozen. Het kwam min of meer toevallig op mijn pad. In 1996 begon ik met het organiseren van cultuurreizen naar Cyprus. In een van mijn groepen zat een nieuwslezer van de Wereldomroep. Hij vroeg mij of  het mij gezien mijn politicologische en historische opleidingsachtergrond niet leuk leek om als correspondent voor de Wereldomroep te gaan werken. Ik had na jaren werken op een Hogeschool wel zin in wat anders. Dus mij aangemeld bij de Wereldomroep en de NOS. En zo is het gekomen.

 Is zo’n klein grondgebied interessant voor Nederlandse media?

Cyprus is een klein landje,  maar vanwege haar strategische ligging door de eeuwen heen interessant voor de wereldgrootmachten. In 1997 begon Richard Holbrooke na een geslaagd vredesinitiatief in Bosnië zijn werk in Cyprus. Zou het hem lukken om een compromis tot stand te brengen tussen de Grieks en Turks Cyprioten die al sinds de jaren 50 met elkaar in conflict waren? Ook de gevraagde toetreding tot de EU maakte het noodzakelijk dat het nu zou slagen. Dat was de reden dat de media toen extra belangstelling kregen voor dit eiland en ik de gelegenheid kreeg hier te gaan wonen en werken. Mijn belangstelling voor Cyprus was een paar jaar eerder gewekt door een vakantie. De Byzantijnse cultuur en de bizarre geschiedenis van het land trokken me aan. En natuurlijk het zonnetje!

Welk verhaal wil je tijdens je correspondentschap vertellen?

Als correspondent probeer ik vooral de ingewikkelde politieke en historische achtergronden van het land te duiden. Cyprus lijkt op het eerste gezicht een westers land, maar haar culturele wortels liggen in het oosten. De lange jaren als onderdeel van het Ottomaanse Rijk, maar ook de orthodoxe godsdienst hebben ertoe geleid dat de denkwijze van de mensen hier totaal anders is dan in West-Europa. De Renaissance en de Verlichting zijn aan Cyprus grotendeels voorbij gegaan waardoor het is blijven steken in een soort tribale cultuur waarin de elkaar omvattende cirkels van familie, (politieke) vrienden, kerk en natie bepalend zijn voor het innemen van standpunten. Het is voor mij als libertijn heel moeilijk om die denkwijze te begrijpen. Dat blijft een uitdaging.

Waar moest je het meest aan wennen toen je op Cyprus ging wonen?

Kritisch denken en vragen stellen wordt hier gezien als verraad. Het feit dat ik mij als journalist verdiep in zoveel mogelijk achtergronden en standpunten van een probleem wordt niet gewaardeerd. Ik woon in het Griekse deel van Cyprus en mijn eerste pogingen om ook het Turkse verhaal te achterhalen en te vertellen leverde mij onmiddellijk het etiket “Turkenvriend” op. Maar ook aan Turkse kant is men argwanend. Het allermoeilijkst is daarom om genuanceerd en kritisch te blijven kijken zonder teveel mensen (vooral in mijn leefomgeving) tegen de haren in te strijken.

Op welke productie ben je het trotst?

Samen met TELEAC heb ik een heel mooie educatieve serie kunnen maken. De interviews met de Grieks Cypriotische achterblijvers in het noordelijk Turkse deel van Cyprus die daar in een kleine enclave wonen hebben grote indruk op me gemaakt.

Voor wie werk je allemaal?

Ik werk als correspondent voor BNR en de VRT. Tot vorig jaar voor de Wereldomroep, maar die is niet meer. Verder freelance voor alle media die een (achtergrond) verhaal over Cyprus willen.

Hoeveel uur besteed je per dag aan je journalistieke werkzaamheden?

De hoeveelheid tijd die ik per dag besteed aan mijn journalistieke werk wisselt sterk. Bij piekmomenten zoals de financiële crisis in maart is het bijna 24 uur per dag, maar dat is een uitzondering. Af en toe projecten die extra tijd vragen. Meestal beperkt het zich tot het bijhouden van het nieuws en wetenschappelijke en historische publicaties. Ik maak geen reportages en mijn veldwerk bestaat vooral uit het observeren van het dagelijks leven.

Doe je er ook niet-journalistiek werk naast en wat?

Cyprus is een heel klein land en journalistiek werk levert daarom onvoldoende inkomen op om van te kunnen bestaan. Ik organiseer en begeleid daarnaast culturele reizen. In de loop van de jaren heb ik mij vooral verdiept in de Byzantijnse cultuur. De vele prachtige fresco’s en iconen in de beschilderde kerkjes zijn mijn grote liefde. Sinds twee jaar is de Ottomaanse cultuur mijn nieuwe intellectuele uitdaging geworden. Dat is het mooie van Cyprus, hier liggen twee werelden heel dicht naast elkaar.

Op welke manier gebruik jij social media en waarom?

De sociale media zijn niet mijn sterkste kant. Ik ben meer een analyticus en hou me minder met de waan van de dag bezig. Hot nieuws verzamelen is niet echt iets voor mij. Ik verdiep me graag in onderwerpen om me zo een gefundeerde mening te kunnen vormen die ik dan vervolgens weer graag uitleg aan anderen. Daarin komen mijn (voormalig) werk als docent, journalist en reisleider prachtig samen.

Wat is jouw gouden tip voor journalisten die correspondent willen worden?

Een gouden tip heb ik niet echt, maar oprechte belangstelling en nieuwsgierigheid naar mensen en hun drijfveren dat zijn toch wel cruciale kwaliteiten voor een correspondent.