Rena Netjes in Cairo. Foto Alexander Schippers.
|

De arrestatie van Rena Netjes in Cairo is geen incident

[dropcap]D[/dropcap]e Nederlandse journaliste Rena Netjes is in Egypte gearresteerd op verdenking van spionage en ‘het opleggen van de Westerse cultuur aan Egyptenaren’. Ze zou een ‘gevaar voor de staatsveiligheid’ zijn.

Netjes werkt voor onder meer BNR Nieuwsradio, Omroep Max en Het Parool.

De Nederlandse was aan het winkelen in haar woonplaats Rehab, een luxe buitenwijk van Cairo. “Een soort Amstelveen”, aldus Netjes tegenover BNR nieuwsradio. Toen ze bij een terras van een cafe stopte om wat jongeren te vragen of ze misschien wilden meewerken aan een artikel over jeugdwerkeloosheid kwam de eigenaar verhaal halen. Hij nam haar paspoort in en bracht haar naar het dichtsbijzijnde politiebureau. “Ik vroeg ze alleen maar of ze misschien wat vragen wilden beantwoorden, dat hoefde niet eens gelijk, dat mocht ook later, of dat ze misschien mensen kenden die mee zouden willen werken.”

[pullquote]’Ze denken dat ze een grote vis te pakken hebben.'[/pullquote]Op de telefoon van Netjes heeft de politie smsjes gevonden van politieke partijen waarin wordt geroepen om de val van president Morsi. “De politie gaat er daardoor meteen van uit dat ik ook voor de val van het regime ben”, aldus Netjes vanuit de rechtzaal. “Zo gaat dat. Ze denken dat ze een grote vis te pakken hebben.” De journaliste wordt inmiddels bijgestaan door een team Egyptische advocaten.

Netjes werd gearresteerd op grond van een Egyptische wet die burgers het recht geeft om iedereen die ‘een criminele daad begaat’ te arresteren en af te leveren op het politiebureau.

De wet bestaat al sinds 1950, maar werd onlangs door de procureur-generaal van Egypte opnieuw onder de aandacht gebracht. De wet is door liberalen en politiek activisten sterk veroordeeld. De toeristische sector sprak haar zorgen uit over misbruik van de wet en was bang dat toeristen massaal opgepakt zouden gaan worden door straatverkopers zodra ze weigerden hun prullaria aan te schaffen.

Netjes heeft de nacht doorgebracht in de cel in de beruchte gevangenis van Tagammo El Khamis, een buitenwijk van Cairo. De inrichting staat bekend om de vele verkrachtingen die er plaats vinden. “Ik hoop dat ze me snel vrijlaten, maar ze zouden ook heel vervelend kunnen zijn en me nog dagen vasthouden”, zo laat Netjes weten.

De persvrijheid in Egypte is er sinds het begin van de revolutie in januari 2011 niet bepaald op vooruit gegaan. Ruim een week geleden werd komiek/talkshowhost Bassem Youssef gesommeerd op het politiebureau langs te komen omdat hij in zijn wekelijkse programma ElBernameg (wat simpelweg ‘het programma’ betekent), president Morsi en Islam beledigd zou hebben.

In oktober 2012 werden op een dag tientallen televisiejournalisten opgepakt op verdenking van het ‘beledigen van de rechterlijke macht’. Reem Maged, een bekende presentatrice bij de populaire nationale zender ONtv heeft inmiddels honderden van dergelijke aanklachten tegen zich lopen.

[pullquote align=right]Veel Egyptische journalisten worden in stilte gearresteerd en daar kraait geen haan ooit naar.[/pullquote]Ook intern probeert het nieuwe regime de touwtjes binnen de media strakker in handen te krijgen. De Moslimbroederschap heeft inmiddels de alom gerespecteerde liberale hoofdredacteur van de Engelstalige nieuwswebsite Ahram Online, Hani Shukrallah, naar buiten gewerkt. Zijn Arabische collega werd eerder al vakkundig door de broeders aan de kant gezet.

En dat zijn dan zaken die internationaal veel aandacht krijgen. Veel Egyptische journalisten worden in stilte gearresteerd en daar kraait geen haan ooit naar. Naast officiele arrestaties zijn er ook nog de gerichte aanvallen van de politie op (veelal Egyptische) journalisten bij demonstraties en rellen.

Egyptenaren zijn enorm achterdochtig als het op media aankomt. Als ik hier mijn camera nog maar uit mijn tas trek, dan staan er bij wijze van spreken gelijk vier Egyptenaren om me heen om te vragen wat ik aan het doen ben. “Je mag geen foto’s nemen die een slecht beeld van Egypte geven, wat moet de wereld wel niet van ons denken”, klinkt het dan.

Zodra ik mijn neus laat zien bij demonstraties krijg ik honderd keer de vraag wat ik kom doen en toen ik mijn vorige huurcontract tekende kreeg ik het verzoek om mijn buren vooral niet te vertellen wat voor werk ik doe. “Ik wil geen problemen.”

Een paar maanden geleden werden twee Nederlandse journalisten gearresteerd die in een volkswijk van Cairo met een videocamera rondliepen bij een gas raffinaderij. Vorig jaar werd een Italiaanse vriendin gearresteerd op beschuldiging van spionage omdat ze in een volkswijk een foto nam van een kerk en een Engelse kennis werd een paar weken opgepakt omdat ze in de buurt van een militair terrein foto’s aan het maken was. Ze stond met haar rug naar het terrein toe en heeft welgeteld nul foto’s van het terrein zelf genomen, maar haar aanwezigheid daar alleen al was genoeg om alle alarmbellen af te laten gaan.

In februari 2011 werd ik zelf door een woedende menigte opgepakt en bij een legerpost afgeleverd. Wat ik gedaan had? Ik liep buiten, op klaarlichte dag, kilometers bij het Tahrir-plein vandaan, met wat vrienden rond. Iemand vond een Arabische flyer, die ik in mijn broekzak stak om later bij de taalles te vertalen. Het woord ‘Israel’ stond erop. Mensen die ons met de flyer zagen lopen besloten daarop: ‘spionnen!’ en sleepten ons mee naar een post van het leger.

De flyer wist ik onderweg vanaf te komen en na controle van onze paspoorten door een of andere hoge pief van het leger (“Oh leuk, je komt uit Nederland. Voetbal!”) werden we door soldaten in een krakkemikkige jeep thuis afgeleverd. “Blijf voorlopig maar binnen, jullie hebben zo wel weer genoeg opschudding veroorzaakt.”

Vergelijkbare berichten