‘Ik ben geraakt, maar niet verslagen’

Foto: Ester Meerman

Op 25 januari 2013, de tweede verjaardag van het begin van de Egyptische revolutie, werden op het Tahrir plein minstens 25 vrouwen het slachtoffer van seksueel geweld. Een meisje werd dusdanig inwendig bewerkt met een mes dat ze nog steeds op de intensive care ligt, en een ander slachtoffer werd zo hardhandig gemolesteerd dat haar baarmoeder verwijderd moest worden.

Een van de slachtoffers wil – anoniem – haar verhaal doen. Ik spreek met haar af in een theehuis vlakbij haar huis. “Ik spreek er liever in het openbaar over, dan dat mijn moeder dit verhaal nog een keer moet aanhoren”, zegt ze. Haar gezicht en armen zitten nog onder de krassen en blauwe plekken, maar mentaal gezien komt ze erg sterk over.

“Ik was met een groep vrienden naar Tahrir gegaan. We waren ongeveer met z’n tienen. Mijn vriendin en ik waren de enige meisjes. Het was denk ik een uur of acht ‘s avonds, zeker niet later. De sfeer op het plein was uitgelaten.” Het was ook vrij druk op het plein, en naarmate de groep verder op het plein komt raken de twee meiden al snel hun vrienden kwijt.

“Naarmate we dichter bij het midden van het plein kwamen werden we steeds meer verbaal lastiggevallen, en mijn vriendin stelde voor van het plein af te gaan, wat me een goed idee leek. We besloten een omweg terug te nemen, want ik wilde niet langs de Mohammed Mahmoud straat, die erom bekend staat dat er altijd veel vrouwen lastig gevallen worden.”

“Ook wilde ik niet langs de Arabische Liga, want daar is een kennis van me een paar weken geleden aangerand. Het veiligst leek me om door het verhoogde gedeelte in het midden van het plein door te steken, richting het museum.”

Kwijt

De twee meisjes steken zonder problemen het midden van het plein over, maar in de drukte aan de andere kant van de ophoging raken ze elkaar kwijt. “Ik weet dat het geen goed idee is om alleen over Tahrir te lopen, zeker niet ‘s avonds, dus ik probeerde zo snel mogelijk van het plein af te komen.”

“Toen ik bijna bij een van de straten die naar het plein toe lopen was, begon er een jongen aan mijn hand te trekken en binnen een paar tellen hing er iemand anders aan mijn andere arm. Weer een paar tellen later was ik omsingeld door zeker een dozijn mannen, die aan alle kanten aan me trokken.”

“Ik werd tegen het hek aan geduwd, terwijl een massa handen ondertussen aan iedere centimeter van mijn lichaam zat. Ik wist op de een of andere manier bij het hek weg te komen, dat leek me veiliger, maar dat maakte de situatie eigenlijk alleen maar erger. Nu werd ik aan alle kanten omringd door grijpgrage handen.”

Messen

“Ik zag in het voorbijgaan dingen glinsteren en was doodsbenauwd dat ze me met messen of andere voorwerpen zouden gaan bewerken.” Ze probeert uit alle macht de mannen van haar af te krijgen en weg te komen, maar het zijn er te veel en ze zijn te sterk. “Doordat mijn broek halverwege mijn benen hing ging schoppen ook niet meer.”

“Mijn onderbroek werd van me afgescheurd en mijn shirt hing in flarden om me heen. Ik voelde werkelijk overal handen. Op me, in me, zowel aan de voor- als aan de achterkant. Sommigen probeerden me te zoenen. Mijn haar werd met plukken tegelijk uit mijn hoofd getrokken. Er werd aan alle kanten aan me getrokken, alsof ze me probeerden te vierendelen. Het was verschrikkelijk. Ik dacht dat ik dood zou gaan.”

Ze heeft er geen idee van hoe lang de hele aanval heeft geduurd. “Op een bepaald punt schakelt je brein over op overlevingsmodus en voel je niks meer. Ik herinner me vooral nog een soort constant geruis van geschreeuw en geroep.” Als je eenmaal omsingeld bent, is ontkomen zonder hulp van buitenaf onmogelijk, denkt ze.

Onduidelijk

“Het is volledig onduidelijk wie je probeert te helpen en wie er tegen je is. Er was een jongen die ontzettend zijn best deed om bij me te komen en andere mannen van me af te slaan. ‘Ik ben hier om je te helpen, hou me vast, dan haal ik je hieruit’, zei hij. Maar zodra hij me beet had zaten zijn handen ook overal.”

Ze wordt uiteindelijk gered door omstanders die haar in een lokaal restaurant om de hoek van het plein in veiligheid weten te brengen. Haar belagers worden met aangestoken bussen deodorant, riemen en stokken van haar af gejaagd.

“Stukken van mijn haar zijn verschroeid door het vuur, zo dichtbij kwam het. Bij een jongen ging zijn t-shirt in de brand omdat er iemand langdurig met een aangestoken bus deodorant op hem gericht stond. Zelfs dat was niet genoeg om hem van me af te krijgen.”

Extreem geweld

Sexuele intimidatie in Egypte is niks nieuws. Het gebeurt al jaren, maar de afgelopen maanden is het aantal gevallen waarbij extreem geweld, zoals hierboven beschreven, wordt gebruikt enorm gestegen.

Er is inmiddels een burgerinitiatief, Tahrir Bodyguard, en een initiatief opgezet door verschillende mensenrechtenorganisaties, genaamd Operation Anti-Sexual Harassment/Assault (OpAntiSH) die tijdens grote protesten groepen vrijwilligers rond hebben lopen die te hulp kunnen schieten bij seksueel geweld. Ze hebben hulplijnen die je kunt bellen, houden informatieavonden en geven lessen in zelfverdediging. Enkele van hun vrouwelijke vrijwilligers waren onder de 25 slachtoffers op 25 januari.

Een paar dagen na 25 januari werd onderstaand filmpje online gezet, waarop van bovenop een geval van massaal seksueel geweld te zien is.

Het meisje waar ik mee gesproken heb is er heilig van overtuigd dat de aanvallen georganiseerd zijn. “Het geweld heeft een politieke insteek. Het zijn mannen die betaald worden door het regime, de Moslimbroederschap, of anders de politie of wellicht het leger. Om ons bang te maken, om te zorgen dat vrouwen wegblijven van Tahrir. Het bevalt ze niet dat we voor onze rechten opkomen, ze zijn bang dat we te veel invloed krijgen.”

In onderstaande video, gemaakt door het onafhankelijke mediacollectief Mosireen, komt de vraag aan de orde of de aanvallen georganiseerd zijn, en wellicht zelfs worden uitgevoerd door mensen die er voor betaald krijgen. “Al deze aanvallen gaan op precies dezelfde manier, wat ons doet vermoeden dat ze georganiseerd zijn.”

Het antwoord van mijn interviewkandidate op de vraag of ze terug zal gaan naar Tahrir is kort maar krachtig. “Natuurlijk ga ik terug naar het plein. Ik ben geraakt, maar niet verslagen.”

De komende tijd schrijft journalist en fotografe Ester Meerman vanuit Egypte voor De Buitenlandredactie en The Post Online. Over het laatste nieuws en haar belevenissen en werk in Caïro. Zij blogt al in het Engels op Stories from Cairo. Volg haar op Twitter: @estermeerman.