Italië naar de stembus: de Big Bang van wonderkind Matteo Renzi
Italië gaat in februari opnieuw naar de stembus. Grijpen de Italianen weer terug naar Berlusconi, het verleden, of kiezen ze voor een nieuwe richting? Servaas van der Laan portretteert de komende weken in de aanloop naar de verkiezingen de meest opmerkelijke politieke hoofdrolspelers.
Op zijn negentiende won hij 48 miljoen lire (zo’n 25.000 euro) bij het Rad van Fortuin, tien jaar later is hij de president van de provincie Florence. Wonderkind Matteo Renzi (38) is dé hoop van progressieve jongeren in Italië. Maar het kandidaat-premierschap werd hem de komende verkiezingen (nog) niet gegund. De oude garde koos voor oud-communist Pier Luigi Bersani (wiki).
Het Florentijnse water van de Arno stroomt door zijn bloed. Hij groeide er op en hij vond er zijn grote liefde, Agnese. Samen met hun drie kinderen wonen ze in het familiehuis van de Renzi’s vlak buiten Florence. In de luwte, weg van de drukte, dat wil zij graag. Matteo zit het liefst dicht op de politieke drukte van de grote stad.
Streng religieus, maar niet conservatief, workaholic maar ook familieman en links maar vóór bezuinigingen: Matteo Renzi is een man van tegenstellingen. In een land dat van tegenstellingen aan elkaar hangt, lijkt zijn pragmatische opstelling prima te werken.
‘Dante was ook links’
Progressief zijn én streng geloven, gaat volgens Renzi heel goed samen. ‘Dante Alighieri was ook links,’ schijnt hij bijna dagelijks met een knipoog tegen zijn omgeving te zeggen. Voor jonge Italianen, die met hun katholieke grondslag worstelen, maar wel vooruit willen, is Renzi een uitkomst.
De jonge Renzi, sinds 2009 burgemeester van Florence, weet bij zijn leeftijdsgenoten een snaar te raken; waar andere politici vooral praten, krijgt hij zaken gedaan. Hij verduurzaamt het centrum van Florence. Meer groen, minder auto’s, een park voor iedere inwoner op minder dan tien minuten lopen. Vanaf 2016 is Florence de enige stad in Italië waar in het centrum alleen elektrische auto’s worden toegelaten. Dit alles, naar eigen zeggen, zonder extra geld uit te geven, al zijn de meningen daarover verdeeld.
Breuk met oude garde
Veel Italiaanse jongeren zijn de oude praatpolitiek, waar vriendjes elkaar de banen en privileges doorgeven, meer dan zat. In Renzi vinden zij daarin een bondgenoot. In 2010 pleegt hij een ‘staatsgreep’ binnen zijn Partito Democratico. Het is tijd voor een ‘rottamazione’ van zijn partij (rottamazione is wat je met een afgeschreven auto doet). Oftewel, de oude garde binnen zijn partij moet naar de schroothoop. Op een station in Florence nodigt hij 800 sprekers met vernieuwende ideeën uit.
Deze lullepot voor gevorderden mondt uit in wat nu in Italië het ‘renzismo’ of de stroming der ‘Rottamatori’ wordt genoemd. Renzi heeft de smaak te pakken en wil een ‘Big Bang’ in de Italiaanse politiek veroorzaken. Op hetzelfde station in Florence stelt hij het jaar erop drie dagen lang het podium open voor eenieder met een goed idee.
Beroemde schrijvers als Alessandro Baricco (wiki), maar ook professoren, bestuursvoorzitters van de grootste bedrijven, acteurs, filosofen, studenten en ondernemers klimmen op het podium. De toespraken worden live op televisie uitgezonden. Urenlang luisteren jonge Italianen met grote belangstelling naar de nieuwe ideeën. De sneeuwbal der verandering lijkt aan het rollen te zijn gegaan.
Lijsttrekker
Afgelopen september stelt Renzi zich kandidaat voor het lijsttrekkerschap namens het linkse blok. Maar dan blijkt dat de ‘Rottamatori’ het nog niet kunnen winnen van de oude garde. De voormalige communist Pier Luigi Bersani wordt gekozen als leider van de progressieven en Renzi moet genoegen nemen met een tweede plaats.
Is Renzi dan helemaal uitgespeeld? Integendeel, Bersani kan de stemmentrekker niet negeren. Volgende week vrijdag staan ze samen op het podium in Florence. Het pragmatische wonderkind en de oude communist, ze zullen de krachten moeten bundelen om de opmars te stuiten van de kat met negen levens die luistert naar de naam Silvio Berlusconi.
