Massademonstraties in het buitenland: de do’s en don’ts voor correspondenten

Donderdag gingen 700.000 Argentijnen de straat op om te protesteren tegen de regering Kirchner. De belangrijkste redenen voor het protest zijn de corruptie, onveiligheid op straat en de uit de hand gelopen inflatie van om en nabij de 25 procent per jaar. Net als een eerder protest op 13 september was de demonstratie van gisteren volledig via social media georganiseerd onder de geuzennaam “#8N”: 8 november.

Maar wat moet je eigenlijk doen als journalist met zo’n volksopstand voor je deur? Waar moet je op letten en wat moet je vooral niet doen? Een drietal do’s en tweetal don’ts, met de ervaringen uit Buenos Aires. Met dank aan fotograaf en collega Niels Wenstedt voor het meedenken (en de foto’s).

3 Do’s
1. Eigen veiligheid staat voorop. Demonstraties kunnen snel omslaan: er ontstaat een grimmige sfeer, hier en daar wat opstootjes en voor je het weet vliegen de stenen om je oren.
Wees alert! Je ben uitgejournalist (nieuw werkwoord) als je een steen tegen je kop krijgt geslingerd of een paar politieknuppels in je nek. Hou gepaste afstand en volg de instructies van de politie op als ze menens zijn.

Mocht je ook foto’s maken: bescherm je camera! Verzekeringen dekken geen reparatie of vervanging door molest of sociale onrust. Komt dus allemaal voor eigen rekening. Zie hieronder een foto van Niels die hij maakte tijdens de rellen op station Once, begin dit jaar, vlak na de treinramp. Glassplinters, boze mensen… opletten dus.

 2. Do get inside, don’t get involved. Sfeer proeven, met demonstranten praten of gewoon observeren / fotograferen: vooral doen! Gebruik Twitter om live verslag te doen, inclusief quotes (vraag jongeren om hun twitternaam, mention ze). Je gaat immers een verslag maken, het gebruiken voor duiding en analyse dus je moet weten wat er speelt onder de bevolking.

Maar vergeet niet dat je een buitenlandse journalist bent. Geen politiek activist. Laat je niet verleiden tot en ga je niet bemoeien met de binnenlandse politiek. In sommige landen mengen regeringsfunctionarissen zich onder de demonstranten en je politieke statements kunnen dan in een later stadium tegen je worden gebruikt (denk aan verlengen visum bijvoorbeeld).

3. Netwerk. Praat met buitenlandse collega’s en organisatoren. Misschien kent je collega van AP wel een bron die jou kan helpen aan de nodige informatie. Een andere fotograaf weet misschien een klein hotelletje op wiens dak je tegen een zacht prijsje een overzichtsshot van de demonstratie kan maken. De organisatoren kennen vaak politici of wetenschappers die graag hun mening (lees: quotes) aan je kwijt willen.

Tenslotte: het is geven en nemen dus vergeet je collega’s niet te helpen wanneer je kan en vergeet je visitekaartjes niet uit te delen aan iedereen met wie je spreekt. Zou zomaar op een ander moment een anonieme tip kunnen opleveren of een geweldig idee voor een ander verhaal.

2 Dont’s
1. Overtreedt niet de wet… te overduidelijk. De politie heeft het vaak te druk om je van een bushokje af te trekken waar je op bent geklommen voor een goede foto. Again: wees alert! Daag agenten niet uit, ga niet met ze in discussie en beledig ze zeker niet. Het boze buitenland is geen Nederland waar agenten communicatiecursussen hebben gekregen. Brommen in de cel, misschien wel 3 dagen zonder slaap. Kan je zomaar overkomen, journalist en perskaart of niet.

2. Blijf nooit thuis! U denkt: overbodige tip? Nope. Er zijn nog steeds journalisten die denken dat je met live televisie en twitter ook heel goed kan vertellen wat er aan de hand is. Nee, dat heet gewoon “lui”. Lees tip 2 en 3 nog even bij de Do’s: dan mis je dus de sfeer, de persoonlijke verhalen (kleur) voor je verhaal en niet onbelangrijk: je bouwt geen netwerk op met tips en bronnen. Daarnaast is het mijn bescheiden mening dat huisvrouwenverslaggeving niets anders is dan het filteren van wat er is gefilterd door andere (sociale)media. Met een goede smartphone ben je tijdens de demonstratie goed op de hoogte van wat er in de (sociale)media wordt gezegd en geschreven. Get out there!

Er zijn veel meer tips te geven maar dit zijn 5 belangrijke handvaten voor startende correspondenten. Suggesties welkom!

Peter Scheffer is Zuid-Amerika correspondent voor onder andere RTL Nieuws en Trouw. Op Twitter is hij: @peter_scheffer.