Ramadan: alle begin is moeilijk

‘Ester, ik trek het niet meer! Ik ga kapot! Ik kap ermee!’ Mijn Egyptische vriend Ali is acteur en daarmee nogal dramatisch aangelegd, maar ik krijg de indruk dat Ramadan hem zwaar valt dit jaar.

We staan midden op het Tahrir-plein en hij heeft net een drankje voor me gekocht. Lekker verkoelend tegen de brandende zon. ‘Fuck it, doe mij er ook maar een’, zegt hij tegen de verkoper. Voor hij zijn glas in een teug achterover slaat verheft hij zijn stem en scandeert over het plein: ‘Mensen, ik breek mijn vast, ik zal branden in de hel, maar daar komen Allah en ik tegen die tijd vast wel uit.’

Als ik een paar uur later thuiskom – het is nog steeds vastenperiode – vind ik een van onze beveiligers apathisch hangend over de receptiebalie. Hij lijkt volledig uitgeteld. ‘Ik heb honger, ik ben moe, ik wil niet meer. Is het al bijna etenstijd?’

Niet alleen Egyptenaren hebben het zwaar. Mijn vaste vriendengroep hier heeft hun bierrantsoen a 48 halve liters bier, wat flessen wijn en twee flessen wodka er binnen vier dagen doorheen gejaagd. Met z’n drieën. Schaarste doet vreemde dingen met een mens. Nu schijnt er ergens in een buitenwijk een supermarkt te zijn waar nog gewoon bier verkocht wordt, dus dat wordt de missie voor dit weekend. Treurig maar waar.

Ook houdt een vriendin bij hoog en laag vol dat komende week, na een dag of tien Ramadan, de lokale slijterij hier weer open gaat. ‘Die mensen moeten ook eten’, was haar simpele beredenering. Het zou mooi zijn, want onze hal is inmiddels door alle lege bierflesjes bijna niet meer begaanbaar en die tientallen ponden aan statiegeld kan mijn portemonnee best gebruiken.

In het centrum van de stad wordt voor het breken van de vastenperiode – de iftar – gratis eten aangeboden. Aan lange rijen tafels mag iedereen aanschuiven. Het lijkt me een leuk moment om foto’s van te maken, maar timing blijkt in deze cruciaal. Mensen komen ongeveer een half uur voor aanvang hun plaats aan tafel claimen, om vervolgens zodra de oproep tot gebed heeft geklonken hun eten binnen 30 seconden naar binnen te schuiven.

Ik had de dop nog niet van mijn lens af of iedereen staat al weer op om weg te gaan, een enorme chaos aan lege borden, bekers en verdwaalde voedselresten achterlatend. En daar mogen uiteraard geen foto’s van gemaakt worden ‘want dat geeft mensen een verkeerd beeld van Egypte’.

Een dag later word ik uitgenodigd voor mijn eerste iftar. Het is in een buitenwijk, en dus een eindje rijden. Als we de weg opgaan is het rustig, maar naarmate zeven uur – de tijd waarop weer gegeten mag worden – dichterbij komt slibben de wegen steeds verder dicht. Het is zelfs voor Egyptische begrippen een chaos van opgewonden toeterende en schreeuwend uit hun raam hangende mensen, en onverantwoord hard voorbij scheurende auto’s (160 op de snelweg is hier de norm, net als iedere twee meter even toeteren). Ik heb nog nooit een Egyptenaar met haast gezien, maar nu zijn ze opeens allemaal heel stipt. Eten, eten, eten!

We zijn met een man of vijftien, maar er staat genoeg voedsel op tafel om half Afrika te voeden. Een paar buitenlanders hebben heel enthousiast wijn meegenomen (‘het is een feestje, toch?’). Het eten gaat hier een stuk beschaafder dan bij de iftar in het centrum, maar ik prop mezelf evengoed zo schandalig vol dat ik de eerstkomende paar uur niet kan lopen.

Ramadan is vooral een tijd om bij je familie te zijn, en al mijn Egyptische vrienden komen dan ook opeens met hele trossen neven, achterneven en andere aanverwante familieleden aanzetten die van over de hele wereld zijn ingevlogen. ‘Dit is mijn neef Mohamed, uit Canada, en dit is mijn oom Sayyed, uit Duitsland. En heb je mijn achterneef Ahmed uit Pakistan al ontmoet?’ Allemaal mannen uiteraard, vrouwen komen over het algemeen niet naar dit soort openbare bijeenkomsten en houden thuis hun eigen feestjes.

Verrassend veel buitenlanders proberen een paar dagen mee te doen aan Ramadan. ‘Waarom doe jij dat eigenlijk niet?’, vraagt een vriendin. ‘Je bent toch journalist? Dan moet je meedoen en er een stuk over schrijven’, besluit ze. Daar heb ik geen antwoord op. En zo ontstaat het idee om drie dagen mee te Ramadannen. Ik stel voor om naar de supermarkt te gaan zodat we diezelfde avond kunnen beginnen (vasten begint uiteraard met het prop-jezelf-vol-deel, nooit met het niet-eten-gedeelte).

Het gezicht van mijn vriendin betrekt. Ze gaat die avond bij haar vriend langs en seks buiten het huwelijk lijkt haar niet bijzonder des Ramadans. Voor de dag erna heb ik nog een stapel werk liggen die af moet en ik vermoed dat dat niet gaat lukken, opererend op nul calorieën. De dag daarna blijkt er een feestje te zijn bij iemand thuis (lees: alcohol en wellicht seks) dus dan beginnen is ook niet handig. En zo is er iedere dag wel iets en zijn we op het moment van schrijven nog steeds niet begonnen.

Zoals het er nu naar uitziet start ‘onze’ Ramadan, insha’Allah, op zondag. Drie dagen lang tussen half vier ’s nachts en zeven uur ’s avond niet eten en drinken. Oh, en drie dagen lang geen seks en geen alcohol. Ik ben benieuwd hoe lang ik het volhoud.

De komende tijd schrijft journalist en fotografe Ester Meerman vanuit Egypte voor De Buitenlandredactie. Over haar werk en belevenissen in Caïro, maar ook over de journalistiek. Zij blogt al in het Engels op Stories from Cairo. Volg haar op Twitter: @estermeerman.