Tien tips voor de buitenlandse documentairemaker

Als documentairemaker leg je je onderwerp natuurlijk het liefst zo natuurgetrouw mogelijk vast. Sturing, enscenering  en manipulatie tekenen nou niet direct een authentieke documentaire. Hoe zorg je er voor dat ze in Verweggistan zo weinig mogelijk reageren op die toeter van een camera op je nek? Hoe win je vertrouwen en acceptatie van je onderwerp? Kortom: hoe film je zo naturel mogelijk onder inheemsen?

Dana Romanoff, documentairemaakster, geeft op de prachtige site The Digital Naturalist een tiental tips, naar aanleiding van een reportage die zij maakte in Ethiopië.

1. Leer de lokale begroetingen
Om voor een maand filmen volledig Swahilisch te gaan leren is wat overdreven, maar door je simpele communicatie als hallo/tot ziens, ja/nee en ‘mag ik je filmen?’ eigen te makendwing je respect af bij de lokale bevolking.

2. Lichaamstaal
Zorg dat je niet dreigend overkomt. Stel je bescheiden en kalm op en lach om het ijs te breken.

3. Gebruik een fixer
Liefst een persoon die gerespecteerd is in het gebied dat je filmt. Je hebt dan een centraal aanspreekpunt met veel kennis over de lokale cultuur, die jouw boodschap of vraag op de goede manier kan overbrengen.

4. Let op je kleren
In Suriname ben ik een keer weggestuurd omdat ik op slippers naar een interview kwam. Zorg dat je respectvol gekleed bent en professioneel overkomt.

5. Man/vrouw relatie
Als je je documentaire in iets primitiever gebied schiet, ben je dan bewust van je rol als man of vrouw. Zo kan het onbeleefd zijn om als man in de keuken te komen als daar vrouwen zijn, of om als vrouw werkende mannen een lens onder hun neus te schuiven.

6. Meedoen of observeren?
Mag je meedoen als een stam je bijvoorbeeld uitnodigt om mee te dansen, of moet je de vlieg op de muur blijven spelen? Denk van tevoren na wat je een mooie invalshoek vindt.

7. Camera omlaag!
Stel voor je binnenkomt eerst iedereen op zijn gemak en haal dan pas je camera tevoorschijn, in plaats van met een rollende machine binnen te komen stormen.

8. Betalen om te filmen?
Probeer dat te voorkomen. Wat je kunt doen is een polaroid meenemen om mensen in ruil voor hun medewerking een foto van zichzelf cadeau te doen.

9. Wees beleefd maar pas op
Je zult regelmatig uitgenodigd mee te eten met de lokale bevolking. Het is onbeleefd dit te weigeren, maar zorg dat je er op voorbereid bent. Water en medicijnen in je tas kunnen uitkomst bieden.

10. Neem jezelf niet te serieus
Als je constant met een stalen gezicht rondloopt, maak je geen vrienden. Laat zien dat het werk wat je doet leuk is. Dat slaat over op je onderwerp.