|

Het Oostblok bestaat nog

Onlangs voerde ik een verhitte discussie met een vriend uit de Verenigde Staten, die op bezoek was in Praag. Ik vertelde hem dat Tsjechen het doorgaans vervelend vinden om als Oost-Europa gezien te worden, terwijl het land geografisch gezien onder Centraal-Europa valt. Deze vriend begreep de frustratie niet; volgens hem bestaat Centraal-Europa niet en dus moet je Tsjechië als Oost-Europa zien. Geografie heeft geen betekenis, zei hij. Alles ten oosten van Duitsland is nu eenmaal Oost-Europa. Omdat hij advocaat is, kon hij het ook nog eens goed beargumenteren.

Vooroordelen over landen
Hoe die discussie afliep laat ik in het midden (we zijn nog steeds vrienden), maar het was voor mij een issue waar ik vaker mee kamp als correspondent in Tsjechië en Slowakije. En dan met name hoe er in Nederland naar dit deel van Europa gekeken wordt. Het verbaast mij niet dat er vooroordelen bestaan over landen, ik denk dat we die allemaal wel hebben. En uiteindelijk is het aan ons correspondenten om die vooroordelen weg te nemen of in context te plaatsen.

[pullquote align=”right”]Ik weet dat de historie van dit gedeelte van Europa het ‘Oostblok’ heeft gemaakt.[/pullquote]

Ik weet dat de historie van dit gedeelte van Europa het ‘Oostblok’ heeft gemaakt. En dat daar bepaalde voorstellingen bij komen kijken. En het woord ‘blok’ zegt het al, een stel landen dat onderling niet echt van elkaar verschilt. 25 jaar geleden viel het Oostblok uiteen, de meeste voormalige Oostbloklanden werden lid van de Europese Unie, maar blijkbaar duurt het langer voordat het begrip echt helemaal uit onze gedachten is verdwenen. Dat maakt ook niet echt heel erg uit.

Slovenië, of Slowakije?
Wat mij echter wel stoort is als er bij de stereotypering een soort onwetendheid komt kijken die heel snel opgelost kan worden, maar het simpelweg niet wordt gedaan. Zo verscheen er onlangs in een Nederlandse krant een artikel van mij over een stad in Tsjechië. Bij het artikel was een kaart van dit deel van Europa geplaatst. En als één van de buurlanden van Tsjechië stond in plaats van Slowakije, Slovenië geschreven.

[pullquote align=”right”]Ik kan niet ontkennen dat ik hierdoor wel eens het gevoel heb alsof ik in een circusland woon.[/pullquote]

Een klassieke fout, die ik al tientallen keren ben tegengekomen en tientallen keren heb moeten verbeteren. Maar bij het kopiëren, of maken van een kaart lijkt het me toch niet zo moeilijk om de juiste landen aan te duiden. Zo moest ik ook aan een radiopresentator in Nederland, die mij in de uitzending zou vragen naar een moordzaak in Slowakije, uitleggen waarom ik deze zaak eigenlijk vanuit Slovenië volgde…

In een Nederlands tijdschrift werd uitgelegd dat de Fluwelen Revolutie in 1989 de scheiding tussen Tsjechië en Slowakije betekende, in plaats van het einde van het communistische regime in het toenmalige Tsjechoslowakije (de landen scheidden pas in 1993).

Ik kan niet ontkennen dat ik hierdoor wel eens het gevoel heb alsof ik in een circusland woon. Moet ik werkelijk het verschil tussen Slovenië en Slowakije of een belangrijk moment in de Europese geschiedenis uitleggen? Is men werkelijk zo onverschillig dat deze, in mijn ogen, vrij grote feitelijke onjuistheden niet zo veel uitmaken? Ik kan het punt dat mijn Amerikaanse vriend probeerde te maken inmiddels wel beter begrijpen. We leven nog steeds in een (Europese) wereld van oost en west. En alles ten oosten van Duitsland, dat is stiekem toch nog een beetje het Oostblok.

 

Vergelijkbare berichten