|

Ook journalisten zijn weleens bevooroordeeld

Ik betrap mijzelf erop dat ik vooroordelen over de journalistiek in Slowakije heb; ik vind namelijk dat de media daar grotendeels niet goed zijn en in sommige gevallen laag van kwaliteit. Maar tegelijkertijd vind ik dat ik zo’n vooroordeel niet zomaar mag hebben. Als correspondent in de regio maak ik ten slotte regelmatig gebruik van Slowaakse media en dus heb ik mezelf de vraag gesteld wat ik nou werkelijk van de Slowaakse journalistiek weet.

Die vraag kwam in me op nadat onlangs de meest gezochte misdadiger van Slowakije werd gearresteerd. Die ken ik namelijk. Een beetje. Hij komt uit de stad waar een deel van mijn familie ook vandaan komt; een kleine stad waar iedereen elkaar wel kent. Hij was dan ook in de elf maanden dat hij voortvluchtig was hét onderwerp van gesprek. Hij, Jan A., was politieagent, maar had nu met een paar handlangers enkele winkels overvallen waarbij volgens de berichten in de media een paar honderd euro was buitgemaakt. De handlangers werden al snel na de overvallen gearresteerd, maar A. wist te ontkomen. Zijn uiteindelijke arrestatie, in zijn thuisstad, was een grootschalige actie waar vijftig agenten en zelfs een tank bij werden ingezet.

Onzorgvuldig
Er werd zowel voor als na de arrestatie onzorgvuldig omgegaan met de privacy van Jan A. Zijn foto, voor- en achternaam werden overal gebruikt. Een artikel met een ‘karakteromschrijving door voormalige klasgenoten’ van Jan A. bleek de omschrijving van één klasgenote te zijn, toevallig de echtgenote van de auteur. Bij het artikel werden ook foto’s van Jan A. uit zijn middelbare school-tijd gepubliceerd; verschillende klasgenoten waren daar op te zien, pas later werden hun gezichten gecensureerd. Maar toen circuleerde het bericht al lang en breed in de sociale media. En er werd schande van gesproken. De journalistiek in zijn geheel werd afgekraakt. En ik, met mijn vooroordelen over de Slowaakse journalisitiek, ging mee met de kritiek.

Sensatiejournalistiek
Maar is het wel terecht om vanwege een portie onzorgvuldige sensatiejournalistiek alles dan maar meteen slecht te vinden? Sensatie- of tabloidjournalistiek heb je ten slotte overal. Slowakije is een klein land met slechts 5,5 miljoen inwoners. Aan de ene kant is het aanbod daardoor niet zo groot, aan de andere kant is de macht van de commerciëlen een stuk zichtbaarder. Ik zocht contact met Andrej Skolkay van de School voor Communicatie en Media in de Slowaakse hoofdstad Bratislava. Skolkay doet al jaren onderzoek naar de journalistiek daar. Hij herinnerde mij eraan dat Slowakije pas 25 jaar vrije journalistiek kent, dat in ontwikkeling is gekomen na de val van het IJzeren Gordijn. De eerste jaren na ‘89 werden de media nog enorm beïnvloed door de politiek. De laatste vijftien jaar heeft de zakenwereld die rol overgenomen. Volgens Skolkay is winst het hoofddoel geworden en journalistiek in de vorm van controlerend orgaan is zeer beperkt aanwezig. Het is dus moeilijk te controleren hoe ver die commercie kan en mag reiken in de dagelijkse berichtgeving.

Ondertussen wordt geprobeerd de journalistieke opleidingen in Slowakije uit te breiden en beter te maken. En uit onderzoek is gebleken dat Slowaakse journalisten, vergeleken met hun collega’s in Tsjechië, Hongarije en Polen, het minst corrupt zijn. En er wordt ook -al is het nog in beperkte mate- onderzoeksjournalistiek gedaan. Ik zal niet zo snel meer hardop roepen dat het slecht is gesteld met de journalistiek in Slowakije. Maar ik zal wel stiekem af en toe een beetje blijven klagen.

Vergelijkbare berichten