|

Kiev: een stad van protesten

Een week geleden zette ik mijn eerste stappen in Kiev. Als groentje op journalistiek gebied, maar wel eentje met doorzettingsvermogen. Als beginnende journalist is het moeilijk om direct over diverse opdrachtgevers te beschikken. Om die reden ben ik dan ook maar ‘gewoon’ gegaan. Geen zekerheid en een groot risico, maar zoals een Russisch gezegde luidt: ‘Wie geen risico’s neemt, drinkt geen champagne’. [pullquote align=”right”]‘Wie geen risico’s neemt, drinkt geen champagne’[/pullquote]

Nu loop ik haastig door het snikhete Kiev, op zoek naar de metro. Er is een demonstratie gaande van een groot aantal Automaidan betogers bij het parlementsgebouw. De stroming kan worden beschouwd als de harde kern van de Euromaidan protestbeweging. De betogers hebben eerder dit jaar Maidan bezet in Kiev, wat heeft geleid tot felle protesten, grof geweld met vele doden en uiteindelijk tot de val van oud-president Janoekovitsj. Dat betekende echter niet het einde voor de protesten.

Automaidan
De betogers bij het parlementsgebouw zijn massaal verenigd. Politici die het gebouw verlaten, worden bestormd en uitgejoeld, nadat zij hebben gestemd voor het opleggen van nieuwe sancties tegen Rusland. Dat is echter niet de reden waarom de protestbeweging zich en masse heeft verzameld. De demonstranten waren uitgerukt, omdat het parlement het wetsvoorstel voor een ‘corruptvrije’ overheid nog niet heeft kunnen behandelen. De betogers zijn boos dat ‘hun jongens’ van het Oekraïense leger die in het oosten tegen de pro-Russische separatisten vechten niet of niet op tijd betaald krijgen, dan wel te weinig betaald krijgen. Voor het parlementsgebouw wordt geld ingezameld voor de nodige voorzieningen voor de Oekraïense militairen: kledij, tenten, voedsel, etc.

Nadat enkele betogers de hekken beklimmen en de weggenomen autobanden van Maidan terug claimen, wordt de sfeer grimmiger. De politie trekt er massaal op uit, maar afgezien van wat geduw en trekwerk, blijft het daarbij. [pullquote align=”right”]Nadat enkele betogers de hekken beklimmen en de weggenomen autobanden van Maidan terug claimen, wordt de sfeer grimmiger[/pullquote] Enkele betogers intimideren de politie. Ik verwacht binnen een fractie van een seconde dat het uit de hand gaat lopen, maar ondanks het feit dat zowel de politie als de berkut (speciale politie eenheid) massaal aanwezig zijn, gebeurt er niets.

Het plein begint overvol te raken met sympathisanten. Zeker nu de muziek in de aanwezige auto’s op een maximaal volume begint op te lopen. ‘Poetin Huylo,’ klinkt het (Putin is een klootzak), en de menigte begint massaal op de melodie van de muziek in hun handen te klappen. De politie grijpt nog steeds niet in en de berkut kijkt ook alleen maar toe. De demonstranten lijken er een beetje misbruik van te maken. Het heeft er in ieder geval alle schijn van dat de politie niet ingrijpt omdat men bang is voor de publieke opinie. Wat zullen de reacties ronduit Kiev en daarbuiten wel niet zijn als de politie en de berkut een demonstratie neerslaan? Het zou gezichtsverlies van de regering betekenen en dat wil men te allen tijde voorkomen.

Brede aanhang
Op het plein voor het parlement hebben niet alleen inwoners van Kiev zich verzameld. Automaidan is een landelijke protestbeweging in Oekraïne en heeft veel aanhang in steden als Charkov en Odessa. Ik spreek met een jonge vrouw; de 26-jarige Nastya uit Odessa. Ze slaapt in een tent met een aantal andere activisten die niet met mij willen praten. De spanning is om te snijden als ze mijn perskaart zien. Het is overduidelijk dat deze betogers eerder uit zijn op rellen dan op een vreedzaam protest. Nastya vertelt heel nonchalant dat ze zich heeft aangesloten bij Automaidan, omdat de groepering zich inzet voor een beter Oekraïne. Op de vraag wat dat voor haar betekent, is het antwoord duidelijk: bij Europa horen.

Spanningen
Niet veel later lijkt het dan toch te escaleren als iemand een stungranaat in de menigte gooit. Een oorverdovend geluid. Enkele mensen rennen weg en anderen gaan op de grond liggen. Voor een moment weet even niemand wie de granaat in de menigte heeft gegooid. Maar al snel komt de politie in actie door een jongen te arresteren. Met grof geweld drukt de politie de jongen tegen een hek en neemt hem mee. De Britse fotograaf, Maximillian Clarke, wordt ook meegenomen nadat hij probeert een foto van de arrestatie te maken. Even later wordt hij weer vrijgelaten op vertoon van zijn perskaart en onder luid geschreeuw van: ‘International journalist, international journalist!’.

De situatie in Kiev lijkt met de dag gespannener te worden. De opruiming van Maidan heeft zout in de wonden gestrooid voor de revolutionair gezinde betogers. Zij zien de stroming meer als een symbool en vinden vooral dat er tot nu toe weinig is veranderd. De protesten op Maidan hebben bewezen dat het een pressiemiddel is om wat voor elkaar te krijgen. Zal Maidan opnieuw een strijdtoneel worden om de idealen van Euromaidan te verwezenlijken? Het enige wat duidelijk is, is dat de protesten nog lang niet voorbij zijn. [pullquote align=”right”]Het enige wat duidelijk is, is dat de protesten nog lang niet voorbij zijn[/pullquote]

Een dag na de protesten bij het parlementsgebouw, verzamelt zich een kleine menigte rondom de Russische orthodoxe kerk, niet ver van het Moederland Standbeeld. De reden is dat een van de priesters een uitgesproken pro-Russisch standpunt heeft ingenomen. De demonstranten pikken dit niet. Het blijft echter bij het laten zien van spandoeken, borden en het opnieuw het intimideren van de aanwezige politie.

Corrupt vrije regering
Het moge duidelijk zijn dat de spanningen in Kiev met de dag hoger worden. De volgende ochtend hebben zich echter weer honderden mensen verzameld om te demonstreren tegen de corrupte overheid. Vandaag werd er gestemd voor een wetswijziging, dat de macht van leden van de Janoekovitsj regering (o.a. rechters en parlementsleden) moest inperken. Het is een vreedzaam protest met een dreigend randje. Diverse politici stemmen vandaag voor of tegen de wetswijziging. Totdat de laatste stem is geteld, verlaten de betogers het plein niet. Diverse demonstranten leggen een barricade aan van banden. Op het parlementsgebouw worden verscheidene plakkaten aangebracht dat het parlement de wetswijziging moet doorvoeren.

Op het moment dat duidelijk wordt dat de meerderheid voor de wetswijziging heeft gestemd, klinkt er een oorverdovend gejuich. De aanwezige betogers klappen in de handen, zingen in volle borst het Oekraïense volkslied en er wordt gedanst. De demonstratie lijkt een succes te zijn. De vraag is alleen of de wetswijziging in de praktijk ook wordt doorgevoerd. Zullen de Oekraïners er wat van merken? Een ding is zeker: als de wetswijziging niet het gewenste effect heeft, zullen er meerdere protesten volgen.

Journalistiek wordt een passie
Tijdens de protesten ontmoette ik de Britse fotograaf Maximillian Clarke. Hij heeft een lange periode in Afghanistan gewerkt en in Oekraïne zou hij verder richting het oosten gaan reizen. Hij stond er echter op om met een andere journalist te reizen. Ervaren of onervaren, dat deed er niet toe. Dus, na een treinreis van vijftien uur en een lange taxirit -de trein rijdt niet helemaal tot aan Donetsk- ben ik daar eindelijk aangekomen. Een stad in oorlog. Het lijkt alsof er op elke hoek van de straat wel een checkpoint staat met separatisten met Kalasjnikovs. Indrukwekkend? Zeker. Beangstigend? Absoluut. Na de eerste dreigingen aan den lijve te hebben ondervonden tijdens het naderen van een checkpoint waarna ik met fel geschreeuw werd weggestuurd, ‘Pressa? Dosvidenya!’ weet ik wel een ding zeker: ik wil buitenlandcorrespondent worden.

Vergelijkbare berichten