Verkiezingen 2014: Vergelijkingen
Ik zat afgelopen weekend met twee Zuid-Afrikaanse vriendinnen op een terras in de stad Durban. Een van de twee wilde naar een kroeg in een township. De ander niet. “Daar zijn te veel Zulu-mannen”, zei ze. Ze trok er een vies gezicht bij.
Mijn vriendinnen zijn beiden zwart, maar geen Zulu.
“Wat is dat nu voor een opmerking?” vroeg ik licht geïrriteerd. “Ik trek er toch ook geen vies gezicht bij als ik in Nederland vertel dat er veel zwarten in Zuid-Afrika zijn.”
Het kwam mij op een stevige tik te staan, net te hard voor een vriendschappelijke plaagstoot. “Dat is heel wat anders”, zei de vriendin. “Dit zijn inter-tribale zaken, geen racisme tussen zwart en blank. Wij mogen dit zeggen, de Zulu’s hebben ons ooit overheerst.”
“Ja, maar ‘wij blanken’ hebben jullie toch ook gekoloniseerd en onderdrukt”, antwoordde ik. Wederom kreeg ik een tik. “Ja, en wat jullie hebben gedaan valt met niets te vergelijken”, kreeg ik streng te horen. “Dat is juist te pijnlijk. Over slavernij en kolonisatie kun je geen grappen maken!”
Hoe minder Marokkanen hoe beter
Ik moest denken aan de ophef een dag of wat eerder in Nederland. Een PvdA-lid had Geert Wilders vergeleken met Adolf Hitler. Iedereen schreeuwde moord en brand. Want met Hitler – net als met slavernij – schijn je nooit iets of iemand in het heden te mogen vergelijken.
Gek toch dat als je racisme probeert te bestrijden juist de mensen die je bestrijdt je om de oren slaan met historisch racisme dat nog veel erger was en dus ‘onvergelijkbaar’ zou zijn. Alsof het niet erg is als je een bank overvalt en 100.000 euro steelt, omdat er in het verleden weleens bankrovers met een miljoen vandoor zijn gegaan.
Alsof je een bankoverval met minder dan een miljoen buit opeens op geen enkele manier met die eerdere, grootschaliger bankoverval zou mogen vergelijken.
Regeren tot Jezus terugkomt
Een dag later sloeg ik de krant open en zag ik dat de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma opnieuw had verkondigd dat het ANC Zuid-Afrika zal regeren ‘tot Jezus terugkomt op aarde’. God verwacht dat ook van het ANC, voegde de president daar nog aan toe.
Secretaris-generaal van het ANC, Gwede Mantashe, heeft de driehoeksverhouding van ANC, communistische partij SACP en vakbondskoepel Cosatu niet zelden vergeleken met de heilige drie-eenheid.
Ik zal Zuma wel niet mogen vergelijken met president Robert Mugabe van Zimbabwe. Maar toch gaat ook die er daar al jaren prat op dat hij een geschenk van God is voor zijn natie. Kennelijk heeft God een zwak voor kleptomanen.
Het punt is dat gebeurtenissen in het verleden en op andere plekken in de wereld juist wel degelijk kunnen waarschuwen voor mogelijk vergelijkbare situaties op komst in het heden – die hoeven daarvoor niet precies hetzelfde te zijn. Daarom is het best goed af en toe een vergelijking te trekken, als waarschuwing – wat dus iets anders is dan gelijkstellen aan.
En bovendien, zolang mijn vriendinnen bars met veel Zulu-mannen blijven mijden, leden van de PVV af en toe NSB-speldjes blijven opdoen in het parlement en het ANC blijft zeggen dat de oppositie in de ban is van Satan, lijken de vergelijkingen die hierboven zijn getrokken helemaal niet zo mank te gaan.
