‘Mijn camera was mijn grootste wapen’

In het centrum van Kaapstad ligt het Kimberly Hotel, een oord dat bekend staat om zijn gemêleerd gezelschap: van jong tot oud, blank en donker, politici, studenten, bouwvakkers, leraren, journalisten, fotografen – iedereen voelt zich thuis in het Kimberly hotel. Ook oud-persfotograaf Alan Taylor komt hier vaak met zijn vrienden.

Terwijl het bier rijkelijk vloeit in het café vertelt Alan over zijn komst naar Zuid-Afrika, 39 jaar geleden. “In Engeland werkte ik al als persfotograaf voor diverse kranten. Toch wilde ik meer uit mijn werk halen, meer avonturen beleven. Ik was klaar voor een nieuwe uitdaging.” Op zijn 27ste verruilde Taylor Europa voor Zuid-Afrika.

In 1974 besloot Taylor om met het Engelse rugbyteam, de ‘British Lions’, als sportfotograaf mee te reizen naar Zuid-Afrika voor de legendarische South-Africa tour ( http://www.youtube.com/watch?v=xBYk2vpdAcA ).Het Engelse team was erg populair want 22 wedstrijden lang waren de ‘British Lions’ onverslaanbaar. Daarmee werden ze het eerste team dat alle wedstrijden won tijdens een tour. Taylor’s sportfoto’s gingen de hele wereld over. Hij besloot uiteindelijk om in Zuid-Afrika te blijven en aan de slag te gaan als persfotograaf.

Onder het genot van een drankje biertje vertelt de inmiddels gepensioneerde Engelsman passievol over zijn beroep: “Ik geniet van mijn pensioen maar ik zal ook nooit vergeten wat ik als fotograaf allemaal heb meegemaakt. Toen ik in 1974 naar Zuid-Afrika kwam, was de apartheid in volle gang. Ik kwam op plekken waar ik anders nooit zo snel zou komen.”

Op wat voor plekken kwam u dan zoal?

“Ik werkte voornamelijk in Kaapstad en heb foto’s gemaakt van verschillende onderwerpen en personen. Zo was ik ook aanwezig bij een aantal historische gebeurtenissen, zoals de eerste persconferentie van Nelson Mandela na zijn vrijlating in 1990. De foto’s die ik toen maakte werden over de hele wereld gepubliceerd. Ik ben erg trots op de foto’s die ik in het verleden van Nelson Mandela heb gemaakt (http://www.iol.co.za/news/politics/gallery-prof-jakes-gerwel-dies-1.1432040#.Ut6Xi_bb9z8 ). Daarnaast ben ik tijdens de apartheid vaak naar townships in Kaapstad geweest maar ook na de apartheid kwam ik daar wekelijks.”

Is het veilig om als fotograaf werkzaam te zijn in Zuid-Afrika?

“Als fotograaf heb ik mij nooit onveilig gevoeld. Mensen in townships kenden mij. Mijn camera was mijn grootste wapen. Tijdens de apartheid was het wel iets gevaarlijker. Zo was ik een keer als fotograaf aanwezig bij een begrafenis van een donker persoon. Halverwege de afscheidsdienst stormden blanke politiemannen de kerk binnen. De agenten gooiden traangas naar binnen. Ik kreeg traangas in mijn ogen waardoor ik een tijd niets kon zien. De politiemannen pakten een aantal donkeren mannen op.

Toen ik op een dag foto’s maakte op de campus van de University of Western Cape werd ik opgepakt door de politie. Ik werd ervan verdacht foto’s te maken tegen de apartheid. Ik heb toen drie weken in de gevangenis gezeten, dat was wel interessant; ik kwam in contact met anti-apartheid activisten en luisterde naar hun verhalen. Uiteindelijk werd ik vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Achteraf denk ik dat ze mij ook zo lang hebben vastgehouden om een statement te maken naar andere fotografen en journalisten.”

Wat is de beste tip wanneer je je in een onveilige omgeving bevind als fotograaf?

“Laat je vooral niet tegenhouden door alle ‘enge’ verhalen. Veel mensen denken dat Zuid-Afrika heel gevaarlijk is en dat je nooit alleen over straat moet rondlopen. Ook suggereren heel veel mensen dat de townships ontzettend gevaarlijk zijn. Dat is echt niet waar. In de townships werd ik gezien als een van hen. Wanneer je hier als beginnend fotograaf naar toe gaat, is het voor de eerste keren wel handig dat er een gids met je meegaat. Zo raak je de weg niet kwijt.”

Is er sinds de afschaffing van de apartheid veel veranderd voor fotografen in Zuid-Afrika?

“Naar mijn mening is er niet heel veel veranderd. Natuurlijk worden persfotografen in deze tijd niet zomaar meer opgepakt. De meeste fotografen laten zich niet tegenhouden door ‘gevaar’.”

Wat is uw gouden tip voor fotografen die persfotograaf willen worden in Zuid-Afrika?

“Stel je open op. Zuid-Afrika is een prachtig land met veel verschillende culturen en elke omgeving is anders. Als persfotograaf kom je overal, zowel in veilige als minder veilige gebieden. Dat is juist goed, daar leer je van.”

Door: Daphne Eskens. Deze productie is gemaakt in het kader van het journalistieke trainingsprogramma van Lokaalmondiaal: Beyond Your World.