Een besneeuwd Istanbul. Foto Bulent Kilic
|

‘Alsof het voor het eerst sneeuwt in Istanbul’

Het zal met name de voetballiefhebbers niet ontgaan zijn. Vorige week sneeuwde het in Istanbul. Door de eerste sneeuw van het jaar kon dinsdagavond alleen het eerst half uur van de Champions League wedstrijd Galatasaray – Juventus doorgang vinden. Woensdagmiddag maakte Wesley Sneijder in het resterende uur op een modderpiste het winnende doelpunt. Het was dat de stad al op zijn kop stond.

Orhan Pamuk zei eens: “Ieder jaar sneeuwt het in Istanbul en ieder jaar reageert de stad alsof het de eerste keer is.” De auteur van het boek Sneeuw, een politieke roman met de oostelijke stad Kars als décor, sloeg daarmee de spijker op zijn kop. De sneeuw zorgt ieder jaar weer voor dezelfde opgewonden taferelen in de metropool. Ieder televisiekanaal zet een verslaggever op een loopbrug die vol opwinding vertelt dat het altijd vaststaande verkeer nu nog meer vaststaat. Voorbijgangers die voor de camera verschijnen reageren al even enthousiast en verrast. Haastig spoeden ze zich naar hun werk.

Gezi Park bezet door de sneeuw
De inwoners van Istanbul overspoelden de sociale media met hun foto’s van en commentaren over de sneeuw. Begeleidende teksten waren vaker wel dan niet melancholisch over de schoonheid en de puurheid die zich opeens van de normaal zo vieze stad meester maakte. “Gezi Park dit keer bezet door de sneeuw,” twitterde de LGBT-organisatie Lambdaistanbul een kwinkslag naar de Gezi Park protesten van afgelopen zomer. Op Instagram was #snow een van de meest gebruikte hashtags.

Ook kranten lieten zich niet onbetuigd in de sneeuwgekte. Er waren reportages over sneeuwbalgooiende gevangenen, overzichtskaarten van scholen die hun leerlingen vrijaf gaven en het weblog T24 publiceerde zelfs een diepgravende analyse over waarom de sneeuw zulke sterke emoties bij de inwoners van Istanbul oproept.

De sneeuw van Orhan Pamuk
Waar komt die jaarlijks terugkerende verbazing vandaan? Voor een antwoord op deze vraag zijn de jeugdherinneringen van Orhan Pamuk zeer bruikbaar. In Istanbul – herinneringen en de stad beschrijft hij hoe hij zich als kind voelde op het moment dat de eerste sneeuw van het jaar over de stad neerdaalde:

“Zoals sommige kinderen reikhalzend uitkijken naar de zomervakantie en op reis gaan, zo kon het voor mij als kind niet snel genoeg gaan sneeuwen. Niet omdat ik buiten wilde spelen, maar omdat ik de stad er onder een dik pak sneeuw zo ‘mooi’ uit vond zien. Met die schoonheid doel ik niet op een gevoel dat alles zo’n nieuwe of verbazingwekkende aanblik biedt doordat de modder, de vuiligheid, de scheuren en verwaarloosde plekken zijn toegedekt, ik heb het veel eerder over de gejaagdheid en de sfeer van rampspoed die de sneeuw mee de stad in brengt.”

(…)

“De hele stad schaarde zich met een groepsgevoel rond hetzelfde onderwerp: de sneeuw. Omdat de stad en haar bevolking geisoleerd raakten van de rest van de wereld en volledig opgingen in hun eigen zorgen, had ik het idee dat Istanbul op besneeuwde winterochtenden stiller was en zijn sprookjesachtiger dagen van weleer wat meer benaderde.”

Automatisch groot nieuws
Toch bestaat er naast de poëtisch verwoorde volksaard van Pamuk ook een meer praktische verklaring voor de opgewonden reacties van Istanbul’s bewoners op de eerste sneeuw van het jaar. De 25-jarige psychologe Gülcin Yilmaz, inwoonster van Istanbul, vertelt dat alles wat er in Istanbul gebeurt automatisch groot nieuws is.

“De sneeuw ontregelt bovendien het verkeer en als in Istanbul het verkeer ontregeld is merkt iedereen dat direct,” aldus Yilmaz. De eveneens 25-jarige toeristengids Berk Eren herinnert zich nog goed hoe hij als kind bij sneeuw altijd vol verwachting voor de televisie plaatsnam in de hoop op een vrije dag van school: “Als ik vrij was ging ik als de wiedeweerga naar buiten om sneeuwballen te gooien met mijn vriendjes,” vertelt Eren.

Ook de volgende winter zal de (eerste) sneeuw Istanbul en zijn bewoners weer overvallen alsof het de eerste keer is. En ook de volgende winter zal een gevoel van melancholie en blijdschap de bewoners van Istanbul weer begeesteren. Wesley Sneijder zal dan ongetwijfeld even terugdenken aan zijn doelpunt met een oranje stuiterbal waarmee hij eindelijk de harten van de Galatasaray-supporters veroverde.

Vergelijkbare berichten