|

‘Zwartepieten’ in Brazilië

“Wie is dat?” “Dat is Zwarte Piet.” “..Hoe?” “Zwarte Piet.” “Zo heet ‘ie?” “Euhm, ja zo heet ‘ie.. dat is euhm, het hulpje van die man. Dat is Sinterklaas.” “..?” “Ja, dat is een traditioneel kinderfeest in Nederland. Wij geloven heilig in Sinterklaas, en euhm.. Zwarte Piet dus..” “En dat is.. traditie?” ” Euhm, ja, dat is het..”

Bovenstaande conversatie voerde ik eerder dit jaar met mijn Braziliaanse huisgenoot toen een verlaat Sinterklaaspakketje met de post werd bezorgd. Daarin snoep met op de verpakking een afbeelding van Zwarte Piet. Een neger met gouden oorringen en hele dikke rode lippen.

Eigenlijk moet ik me helemaal niet aan dit onderwerp wagen. ‘Ga je ons nu een beetje de les leren daar aan de andere kant van de oceaan’. Toch is het heel interessant om deze ‘discussie’ vanuit hier te volgen. Ook al is het bijna geen discussie meer te noemen. “You’re with us or you’re against us.” Bas Heijne schreef hier een goed stuk over.

Bovenaards
Sinterklaas werd natuurlijk ook bij ons thuis jaren gevierd. Wat waren we wekenlang braaf om maar in een goed daglicht bij de Sint te komen. Die verdorie toch altijd weer het kattekwaad van vóórdat ‘ie in het land was gearriveerd in zijn Grote Boek had staan. Hoe kon dat nou? Die man kon alleen maar bovenaards zijn. Nadat het geloof weg was (wat was ik kwáád toen mijn moeder het vertelde), maakten we surprises en gedichten. Bij de kachel, buiten is het guur. Weken ben je bezig met een originele invalshoek voor je gedicht en je surprise. Een moment om stil te staan bij de ander. Heel bijzonder.

Toch is er een groep mensen in Nederland die zich stoort aan het feest. Of je het er nu mee eens bent of niet. Ik dacht lang ook ‘wat een zeurpieten’.. Maar nu.. ik laat filmpjes aan Braziliaanse vrienden zien van het feest en die vallen van ongeloof van hun stoel. Waardoor ik ook weer met andere ogen naar dit gezellige kinderfeest kan kijken.

Litteken
Je kan zeggen dat hier het litteken van de slavernij nog veel verser is. Klopt, Brazilië was in 1888 het laatste land waar de slavernij werd afgeschaft. Discriminatie is nog steeds niet uitgeroeid. Een vriendin vertelde eens over een Kaapverdiaanse die op vele plekken in de wereld had gewoond maar zich nergens zo gediscrimineerd had gevoeld als in Brazilië. Van die belevingswereld krijg ik als ultrablanke- altijd factor 30 smeren- nooit wat mee.

Maar in Nederland leren we misschien veel te weinig over het slavernij-verleden. Nederland was kampioen slaven handelen in de Gouden Eeuw. Heb ik nooit wat van meegekregen tijdens geschiedenislessen op school. In ieder geval is het er niet zo ingehamerd als de Tweede Wereldoorlog. We zijn ons er volgens mij vooral niet zo van bewust.

Kleur
Zo pratend met mijn vrienden hier in Brazilië, ben ik voorstander van meer kleur in het feest. Een blauwe Piet, groene Piet, rode Piet, een gele Piet invoeren. Omdat tradities met hun tijd moeten kunnen meegaan. Ja, dat is even wennen. Maar denk je nu echt dat die kinderen dat erg vinden? Die vinden het vast prachtig. Eindelijk een Piet in je lievelingskleur.

Ik vind zelf onderstaande documentaire de moeite waard. Deze journaliste van Sudanese afkomst heeft moeite met het Sinterklaasfeest en met haar dilemma gaat ze op onderzoek uit. Vooral het gesprek met haar vader is heel interessant. Of je het er nu mee eens bent of niet.

Get Microsoft Silverlight
Bekijk de video in andere formaten.

Deze blog van Katy Sherriff verscheen eerder op Bureau Brazilië.

Lees ook hoe correspondent Niels Posthumus vanuit Zuid-Afrika reageert op de hele Zwarte Piet-discussie (ook audiofragment op WNL)

Vergelijkbare berichten