Werken in een schizofrene stad
“Schizofreen.” Mijn Schotse vriend, die al ruim drie jaar in de Poolse hoofdstad Warschau woont, zegt het met volle overtuiging als ik hem vraag hoe hij het karakter van de stad zou omschrijven. En na vier dagen in Warschau doorgebracht te hebben, moet ik beamen dat dit de beste manier is om deze fascinerende stad te omschrijven.
Onlangs bezocht ik Polen voor het eerst in de hoedanigheid van Centraal- en Oost-Europa correspondent. Bovendien was het mijn eerste bezoek aan Warschau. Ik groeide deels op in Slowakije en Tsjechië is sinds een tijd mijn thuis. Polen was al die tijd de ‘onbekende derde’ die ik eindelijk eens wilde ontdekken.
Futuristische wolkenkrabbers en communistische bouwwerken
Het is lastig om Warschau na een eerste bezoek te begrijpen. De stad is ontzettend groot, de straten zijn extreem breed en de pleinen gigantisch. Er is veel nieuwbouw; van het oude stadscentrum is helaas weinig meer over gezien de tragische geschiedenis (Warschau werd tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna volledig verwoest). Futuristische wolkenkrabbers staan naast communistische bouwwerken; kleine buurtsupers proberen te overleven naast westerse winkelketens.
Nu heb ik deze contrasten ook in Praag en Bratislava gezien. Maar op een of andere manier maakt het uiterlijk van Warschau veel meer indruk en roept het ook een ander gevoel op. Een gevoel dat ik de eerste paar dagen niet kan plaatsen, totdat mijn vriend het woord schizofrenie laat vallen.
Het juiste kleingeld
Op straat valt het me op dat mensen niet naar de grond kijken als ze voorbij lopen. Ze kijken me recht aan, en soms word ik zomaar door wildvreemden aangesproken. Maar in winkels word ik bijna niet aangekeken en wordt het niet gewaardeerd als ik niet het juiste kleingeld op zak heb.
Ondanks dat ik Pools aardig kan begrijpen, moet ik toch af en toe overstappen op het Engels. Vooral bij het plannen en afnemen van interviews; ik wil ten slotte zeker weten dat ik alles goed heb begrepen. De meeste Polen die ik aanspreek voor interviews reageren enthousiast als ik half Slowaaks/Pools, half Engels spreek. En ik moet zeggen dat bijna iedereen die ik tegenkom ook Engels spreekt. Maar dan verbaast het me weer als ik een woordvoerder van een grote homo-organisatie aan de lijn heb die geen woord Engels blijkt te spreken.
Aaneenrijging van contrasten
Het komt erop neer dat mijn introductie aan Warschau een rommelige is. Een aaneenrijging van contrasten, van indrukken die ik nog niet helemaal kan plaatsen. Wat ik na die vier dagen wel kan concluderen, is dat werken in Polen, en met name Warschau een uitdaging is en ook nog eens ontzettend leuk. Ik ga binnenkort weer terug, want ik wil graag meer werken in een schizofrene stad.
