Vruchtbaarheidsreclame

Wat me elke keer opvalt als ik in Zuid-Afrika naar de bioscoop ga is de reclame op de mannentoiletten. Al maandenlang kijk ik er tegen posters aan die mij beloven mijn sperma te zullen verbeteren.

Nu bestaan dat soort reclames natuurlijk overal. Maar je zou zeggen dat in Zuid-Afrika mannen juist weinig behoefte hebben aan snellere zwemmers. Liever iets langzamer. Tienerzwangerschappen zijn er schering en inslag. En waar gaan tieners vaak heen op hun eerste date? Precies, de bioscoop.

Gebrekkige seksuele voorlichting
Tienerzwangerschappen komen zo vaak voor in Zuid-Afrika, doordat seksuele voorlichting er nog altijd dramatisch slecht is. Zelfs het feit dat Zuid-Afrika het hoogste aantal seropositieve mensen ter wereld telt – bijna zes miljoen in totaal – heeft daar nog altijd relatief weinig verandering in gebracht.

Het is bovendien een gekke spagaat: ik ken geen land waar de seksuele moraal in de praktijk zo vrij en losjes is, maar waar tegelijkertijd op het spreken over seks zo’n preuts taboe rust.

Veel leraren durven het woord ‘seks’ niet eens uit te spreken, bleek enkele maanden terug uit onderzoek. En wie van mijn Zuid-Afrikaanse vriendinnen ik ook spreek, als jonge adolescent of zelfs als twintiger met je ouders praten over de pil of condooms, is er niet bij.

Vroeg kinderen krijgen is vanzelfsprekend
Natuurlijk wordt er ook in Zuid-Afrika vooruitgang geboekt. Vooral sinds oud-president en hiv/aids-scepticus Thabo Mbeki in 2008 (politiek gezien) het veld ruimde – na met zijn hiv-ontkenningsbeleid een geschatte 330.000 Zuid-Afrikanen vroegtijdig de dood in te hebben gejaagd.

Maar nog altijd willen lang niet alle Zuid-Afrikanen aan de condooms. Tel daarbij op dat het krijgen van kinderen in Zuid-Afrika niet zozeer een bewuste keus is, maar eerder ‘vanzelfsprekend’ ruim voordat je (als vrouw) dertig bent, en je snapt zowel de tienerzwangerschappen als de drang tot snellere zwemmers beter (want wat ben je voor man als je niet eens een vrouw zwanger kunt maken?).

Zuid-Afrikaanse bevolking krimpt
Ik heb in het verleden menig artikel geschreven over de risico’s van overbevolking op het Afrikaanse continent. Nergens ter wereld groeit de bevolking zo hard.

Dat is een probleem voor de ontwikkeling van veel Afrikaanse landen. Want als een bevolking bijvoorbeeld met twee procent per jaar groeit, klinkt een economische groei van drie procent per jaar heel aardig, maar betekent dit feitelijk dat een economie nagenoeg stagneert.

Ook dat gevaar voor overbevolking schoot door mijn hoofd toen ik laatst weer eens zo’n spermaverbeterposter zag in de bioscoop. Maar even surfen op internet leerde mij, tot mijn verbazing, dat de Zuid-Afrikaanse bevolking juist krimpt. Nagenoeg het snelst ter wereld bovendien.

Sterftecijfer, niet geboortecijfer het probleem
Ondanks een (wereldwijd gemiddeld) vruchtbaarheidscijfer van 2,25 kinderen per vrouw, neemt de Zuid-Afrikaanse populatie met meer dan een half procent per jaar af. Opeens vond ik de advertenties in bioscopen veel beter te billijken: meer kinderen alstublieft!

Maar toen ik iets langer nadacht, en wat meer cijfers doornam, besefte ik dat in dit opzicht niet zozeer het geboortecijfer het probleem is, maar het sterftecijfer (het hoogste ter wereld).

De levensverwachting is nog geen vijftig jaar in Zuid-Afrika. Meer dan de helft van alle Zuid-Afrikanen is jonger dan 25 jaar. En dat heeft weer alles te maken met hiv/aids, met gebrekkig condoomgebruik.

Het is dus te hopen dat bioscoopbezoekers hun zwemmers slechts stimuleren op momenten dat dit echt nodig is, en dat zij de Zuid-Afrikaanse bevolking in de toekomst dus niet al te veel verder laten krimpen. Maar blijft staan dat Zuid-Afrika er nog altijd meer bij gebaat zou zijn als zijn tieners elke keer voordat zij een film bezoeken even kort tegen een Durex-verpakking aan zouden kijken.