President Giorgio Napolitano Foto Wikimedia Commons / Presidenza della Repubblica
|

De Italiaanse politiek is zo failliet als een Cypriotische bank

De Italianen hebben de hoop al een tijdje opgegeven, maar nu zijn ook de politici zelf de wanhoop nabij. De presidentsverkiezingen maken pijnlijk duidelijk dat de Italiaanse politiek afstevent op een onomkeerbaar faillissement.

Zeven weken geleden trakteerden de Italiaanse kiezers het land op een prachtige politieke impasse. Winnaar Bersani wil wel samenwerken met de opkomende beweging van Beppe Grillo maar die weigert iedere samenwerking, Grillo eist de alleenheerschappij. Bersani op zijn beurt weigert samenwerking met Silvio Berlusconi, terwijl die best bereid is om een regering met links te vormen.

Napolitano is troef
En zo zitten de Italiaanse politici boos tegenover elkaar als kinderen die er maar niet uitkomen wie bij wie in het team komt bij het partijtje voetbal op het schoolplein.

De Italiaanse politiek kent in dergelijke gevallen een troef en dat is de president van de republiek. Giorgio Napolitano praat, net zoals in Nederland de koningin dat doet, of deed, met de hoofdrolspelers en probeert de dwarse ideeën uit hun hoofden te praten. Zoals een schoolmeester de kinderen probeert over te halen om maar gewoon lekker te gaan voetballen, ook al zit je vriendje niet bij jou in het team.

Wie kiezen de bekvechters als nieuwe president?
Maar de kinderen willen niet. Het lukte de 87-jarige Napolitano niet om de koppen dezelfde kant op te krijgen. Alle hoop van de Italianen lijkt nu te zijn gericht op 15 mei. Op die dag eindigt de termijn van Napolitano en zal er een nieuwe president worden gekozen. Maar de hoop vervliegt onmiddellijk bij wie bedenkt hóe die president wordt gekozen. Het zijn niet de Italiaanse burgers die naar de stembus mogen, maar de bekvechtende politici zelf.

En als het ze al niet lukt om over het eigenbelang heen te stappen om zo een nieuwe regering te vormen, waarom zouden ze dat wel doen bij de presidentsverkiezingen?

Politieke zelfmoord
De politieke partijen mogen zelf kandidaten aandragen en die op een briefje invullen. In theorie kan iedere Italiaan boven de 40 jaar oud tot president gekozen worden. In de praktijk maken de partijen hun favorieten van te voren bekend, zodat de parlementariërs een gerichte stem kunnen uitbrengen. In alle gevallen zijn de kandidaten politieke zwaargewichten zoals oud-premiers Romano Prodi, Giuliano Amato en Massimo D’Alema.

Begin deze week verraste Bersani vijand, maar vooral vriend door zijn steun uit te spreken voor Franco Marini. De tachtigjare oud-vakbondsman en voormalige voorzitter van de Senaat geniet de voorkeur van Bersani’s aartsvijand: Silvio Berlusconi. Twitter explodeerde. Hoe kon Bersani dat nou doen? Een toenadering tot Berlusconi? Politieke zelfmoord. Dat Bersani eindelijk een van de eerste was die een heldhaftige stap durfde te zetten, bleef onderbelicht.

Het oude politieke systeem is failliet
Maar de volgende dag werd pijnlijk duidelijk dat de langste dagen van Bersani als leider van centrumlinks zijn geteld. Zijn advies werd niet door zijn partijgenoten opgevolgd en Marini redde het bij de stemming niet. Achter de schermen is de invloed van de nummer twee Matteo Renzi groot. Het tragische voor centrumlinks is dat Bersani en Renzi elkaar niet kunnen verdragen. Hetzelfde geldt voor hun volgelingen. De partij is tot het bot verdeeld.

Bersani lijkt geschrokken te zijn van de ophef en toont zich vrijdag weer een politicus die de Italianen juist zo zat zijn. Hij probeert zijn hachje te redden en draagt nu de in zijn partij breed gesteunde Romano Prodi voor. Een laffe keuze, alleen centrumlinks ziet de pro-Europese Prodi zitten. Ook die kandidatuur lijkt tevergeefs.

En zo blijven de politici elkaar boos aankijken en weigeren ze iedere samenwerking. Het oude politieke systeem is failliet, nieuwe verkiezingen zijn onafwendbaar. En het zal niemand verbazen als Grillo met zijn anti-politieke afgevaardigden hele hoge ogen gaat gooien. ‘Laat ze het maar proberen,’ denken veel Italianen. Alles beter dan het nutteloze getouwtrek van de oude garde.

Vergelijkbare berichten