|

Zero Dark Thirty: de moeite waard, maar emotieloos

Foto Colombia Pictures

Wie Zero Dark Thirty gaat kijken en een actiefilm verwacht, komt bedrogen uit. De 157 minuten durende film van regisseur Kathryn Bigelow, bekend van The Hurt Locker, bevat genoeg actie maar is nergens sensationeel. Er zit spanning in, maar die is emotioneel vrij vlak.

Bigelow kiest namelijk geen kant in Zero Dark Thirty. De martelscènes door CIA-agenten zijn rauw – maar zeker niet extreem schokkend – neergezet en wekken geen sympathie voor de Amerikaanse zaak. Ook niet voor die van gemartelden overigens. De regisseur lijkt hiermee de filmbeleving volledig aan de kijker over te laten.



Dat wekt de indruk van morele ambiguïteit, of zelfs apologisme voor het Amerikaanse ‘martelbeleid’ in het begin van de War on Terror. Van dat laatste beticht Rachel Shabi Bigelow in The Guardian. Zij ziet in Zero Dark Thirty een rechtvaardiging van het optreden van de Amerikaanse inlichtingendiensten. Shabi:

‘Zero Dark Thirty, another blanked-out, glossed-up portrayal of US policy, seems to imply that America’s use of torture – sorry, “enhanced interrogation” – is legitimate because it led to the capture of Osama bin Laden (something that John McCain and others have pointed out is not even true). Adding insult to moral bankruptcy, the movie has been cast as a feminist film, because it has a smart female lead. This is cinematic fraud: a device used to extort our approval.’

Bigelow ziet zelf geen rechtvaardiging van het martelbeleid van de Amerikaanse inlichtingendiensten in de film, schreef zij op 15 januari in de Los Angeles Times. Bigelow:

‘Those of us who work in the arts know that depiction is not endorsement. If it was, no artist would be able to paint inhumane practices, no author could write about them, and no filmmaker could delve into the thorny subjects of our time.’

Toch wringt dat een beetje. De film zit dan wel cinematografisch goed in elkaar maar het is zonde dat Zero Dark Thirty niet de emotionele diepte induikt. Misschien om juist te voorkomen wat in Amerikaanse bioscopen alsnog gebeurt: patriottisch geklap en geschreeuw bij de dood van Osama bin Laden.

Maar het blijft een gemis dat die diepte er niet in zit, juist omdat het politieke en ethische debat zo belangrijk was in de War on Terror. Jane Meyer vat het misschien het beste samen in The New Yorker:

‘Kathryn Bigelow, milks the U.S. torture program for drama while sidestepping the political and ethical debate that it provoked. In her hands, the hunt for bin Laden is essentially a police procedural, devoid of moral context. If she were making a film about slavery in antebellum America, it seems, the story would focus on whether the cotton crops were successful.’

Zero Dark Thirty is zeker de moeite waard om te kijken. De controversiële aard van het verhaal geeft genoeg stof voor nadenken, al is het maar wat je in vredesnaam moet vinden van al de emotionele leegte.

Zero Dark Thirty (2012) is vanaf donderdag 24 januari te zien in Nederland.

Vergelijkbare berichten