|

Ons water, ons leven: de strijd tegen een goudmijn in het noorden van Peru

Verslaggeefster Sytske Jellema reisde in november voor het radioprogramma De Andere Wereld drie weken door Peru. Vanmiddag om 16.15 is haar radiodocumentaire te beluisteren via radio5.nl en hier later terug te horen. Jellema schreef voor debuitenlandredactie.nl een blog voorafgaand aan de uitzending.

De boer staat er wat verloren bij met z’n grote oranje poncho in het desolate landschap. Om z’n nek heeft hij een transistorradio waarmee hij zoekt naar signaal. Radio is het voornaamste communicatiemiddel voor de boeren hier in de regio Cajamarca, in het noorden van Peru. Internet is er niet, en ook mobiele telefoons hebben vaak geen ontvangst zo hoog in het Andesgebergte.

Foto Sytske Jellema

Ik ben op 4000 meter hoogte, een flink stuk boven de boomgrens. Vechtend tegen de hoogte, de snijdende wind en kou bezoek ik een groep boeren die hier een kamp heeft opgeslagen. Onder tochtend blauw landbouwplastic doorstaan ze de ontberingen als protst tegen de komst van wat de grootste goudmijn van Latijns-Amerika moet worden. Conga heet het mijnproject, in handen van de Amerikaanse multinational Newmont Mining.

Als Conga er komt, betekent dat niet alleen een enorme aanslag op de ecologie en de waterhuishouding –de mijnzone ligt in het brongebied van rivieren en meren, maar is dat ook op economisch en sociaal gebied een ramp.

Foto Sytske Jellema

Door een eerdere goudmijn in deze landbouwstreek heeft de bevolking vers in hun geheugen wat de negatieve impact is van een goudmijn. De watertoevoer vermindert, prijzen stijgen, de prostitutie neemt toe door de komst van extern aangetrokken arbeidskrachten en een aantal gemeenschappen moet verhuizen.

De komst van een tweede, nog veel grotere mijn (Conga zal zo’n 2000 hectare gaan omvatten) in deze streek is voor de mensen in deze streek de druppel: niet nog een goudmijn op hun grond.

Foto Sytske Jellema
Bij aankomst in het kampement word ik met revolutionaire strijdleuzen ontmoet. “Ons water, ons bloed, ons leven!”, wordt er geroepen. De boeren vechten voor hun water, waar hun verleden en hun toekomst onlosmakelijk mee verbonden is.

Hoe moeten ze hun land nog irrigeren als er straks geen water meer is? Hoe kunnen de meren verdwijnen die al generaties lang hun omgeving bepalen en al voorkomen in verhalen van hun vroege voorouders?

Het is gaan regenen. De boeren kruipen nog wat dieper weg onder het plastic zeil. De fles gaat rond en terwijl er onafgebroken op coca-bladeren gekauwd, vertelt men elkaar verhalen. De boer met de oranje poncho heeft eindelijk signaal gevonden op z’n radio. Het is typische Peruaanse panfluitmuziek, daar houdt hij van, vertelt hij me.

Strijdlied van de boeren “aqua si, oro no”:

Drie van de vijf radiokanalen zijn in handen van de Congamijn. Een manier om het volk zoet te houden, en onwetend over hun toekomst te houden. De boer lijkt daar even geen erg in te hebben. Hij neuriet mee met de muziek terwijl hij helpt om een zeil met stokken vast te zetten voor een groep net aangekomen boeren. “Holanda bedankt!”, roepen de boeren als ik aanstalten maak om het kamp te verlaten. Ze staan op een rij en als een defilé schud ik één voor één hun handen. Ik voel me enigszins gegeneerd door dit gebeuren, en doe de belofte zoveel mogelijk Nederlanders te vertellen over de Congamijn en de positie van de boeren.

Ik hou me aan m’n woord. Vanmiddag (om 16.15 uur, red.) zendt de IKON een radiodocumentaire uit over de situatie in Noord-Peru, ver buiten het ontvangstsignaal van de boer met de radio.

Lees ook:

Dagboek van Sytske Jellema in Peru: ben ik gringa of compañera?
Dagboek van Sytske Jellema in Peru: meer Nederlandse gevangenen in Lima dan alleen Joran van der Sloot
Dagboek van Sytske Jellema in Peru: Van de straat in Ayacucho

Vergelijkbare berichten