Ode aan de correspondent: mijn mancrush op Ernest Hemingway

Op reis in Florida stuitte Melvin Captein op het Hemingway Home in Key West. Wat hij daar leerde over één van Amerika’s grootste schrijvers deed hem nadenken over hoe de journalistiek veranderd is. En of dat wel zo leuk is.

‘Proost!’, galmt het door de stoffige, zonovergoten kamer. Tourguide Loren neemt plechtig zijn schipperspet van het hoofd en zwiept een veldflesje rum richting het schilderij boven hem. ‘Het is nog vroeg, maar in gezelschap van een goede vriend drink ik altijd,’ kraakt hij. De heer des huizes, aan wie de toost gericht is, staart vanaf zijn tableau aan de muur glazig naar zijn visite. Op gezelschap was hij altijd dol, net als op drank, maar echt genieten kan hij er niet meer van. Hij is dood. Al een jaar of vijftig.

Ik moet eerlijk bekennen dat ik nog niet gek veel wist van Ernest Hemingway voor ik zijn huis in Key West binnenstapte. Tuurlijk, grote schrijver, groot journalist en vermaard vrouwenverslinder. Maar dat de man die door heel Amerika nog steeds liefkozend ‘Papa’ wordt genoemd zo’n kleurrijk leven had als zich in zijn grauwe woonkamer voor me aftekende had ik niet vermoed. Participerende journalistiek ok, maar zelf tijdens de Eerste Wereldoorlog met een handvol granaatscherven in je benen een andere gewonde soldaat in veiligheid brengen en een Italiaanse legeronderscheiding ontvangen? Petje af. Vooral als je pas 18 bent en in je ziekenbed een zuster van 25 weet te versieren.

Deze anekdote van Loren is slechts de lancering van de achtbaan die het leven van Ernest Hemingway blijkt te zijn. Eenmaal in volle vaart zijn er weinig mensen die zo voluit hebben geleefd als de man die als correspondent de hele wereld zag. Zijn hang naar het extreme zorgde ervoor dat hij vier keer trouwde, als journalist meevocht in de Tweede Wereldoorlog, twee vliegtuigcrashes in Belgisch Congo overleefde, en de wereld achterliet met een stapel klassiek leesvoer voor de moderne Amerikaanse scholier. Van de aandacht die al die extremiteiten hem opleverden genoot hij volop, want laten we eerlijk zijn: een narcist was het. Maar de gang door het huis, gevuld met vijftig nazaten van zijn zes-tenige kat Snowball, roept toch vooral het beeld van romanticus op.

Voor een vent die zo snel verveeld raakt als Hemingway had hij in het slaperige Key West een opvallend regelmatig leven. Opstaan, paar bladzijdes tikken, potje vissen op zijn boot en iedere avond naar lokale kroeg Sloppy Joe’s. Daar werd hij steevast ladderzat en papte regelmatig aan met aanwezige dames, voordat de cirkel de dag daarna van voren af aan begon. Een avonturier op een klein eiland met een vaste kroeg. Zo klein als zijn wereld op het zuidelijkste puntje van de VS was, zo groot was het in zijn schrijverskamer. Dierenkoppen aan de muur en exotische trofeeën van over de hele aardbol laten een container aan levenservaring zien. Het is een schrijverskamer, maar lijkt de tempel van een ontdekkingsreiziger. Dora the Explorer mag er haar voeten nog niet vegen.

Het aanzicht van de typemachine in het midden van de kamer doet me denken hoe de journalistiek veranderd is. Hemingway zou walgen van RSS-feeds. Schrijven was zijn passie, maar eigenlijk van secundair belang. Hij wilde meemaken, ervaren, zich onderdompelen in het onbekende. Het was een andere tijd natuurlijk, maar het gemak waar informatie zich nu mee over de wereld verplaatst zou hem tegenstaan. Het maakt de ontdekkingsreis overbodig, of op zijn minst minder uitdagend. En juist daar wilde hij zich als geboren avonturier zo graag instorten. Dat hij het leuk op kon schrijven was zijn geluk, dat hij er een Pulitzer- en Nobelprijs mee won een mooie bijkomstigheid voor zijn schrijverskamer.

Papa heeft me sinds het bezoekje aan zijn villa niet meer helemaal losgelaten. Het zal dan ook geen toeval zijn geweest dat in het vliegtuig terug mijn oog direct viel op een HBO-film over zijn leven. Ineens stond ik midden in Sloppy Joe’s, die ik een paar dagen geleden nog voorbij was gelopen omdat hij vol zat met kibbelende toeristen die een key lime pie naar binnen lepelden. Hemingway, voor even gegoten in het lichaam van Clive Owen, is het middelpunt van de belangstelling. Charmant, innemend en lomp tegelijk. Ik verlang bijna terug naar de tijd dat er nog geen entertainmentsysteem in een vliegtuig zat, maar dan kan ik niet meer kijken en leren. In gedachten vul ik mijn checklist aan om een betere journalist te worden. Ietsje meer branie, ietsje meer buurtkroeg en vooral ietsje meer beleven. Bijna vergeten dat ik daarom ooit schrijver wilde worden. Dank voor het wakker schudden Papa.