De (jonge) correspondent aflevering 19: Henk Hirs in Boedapest – ‘Ik ben inmiddels overal buitenstaander’

Elke week praat debuitenlandredactie.nl met een correspondent over zijn of haar werk. Wat trok hen om buiten de Nederlandse grenzen te gaan werken en welke tips geven ze aan vakgenoten die hetzelfde ambiëren? Deze week Henk Hirs.

Bio: Henk Hirs (1954) was al een tijdje journalist, toen hij in 1989 besloot zijn ambt vanuit Boedapest te gaan vervullen. Na een uitstapje naar een standplaats in Zuidelijk Afrika (1994-1998) bekleedt hij sinds 2000 weer zijn post in de Hongaarse hoofdstad. Momenteel werkt hij onder andere voor KRO radio, IKON en Forum. Check hier zijn blog.

Waarom koos je voor het correspondentschap en waarom in Hongarije?

“Vanaf het moment dat ik besloot journalist te worden, heb ik altijd in het buitenland willen werken en wonen. Dat kon toen mijn vrouw, die als journaliste bij de GPD werkte, eind 1989 de post in het toen-nog-Oostblok (standplaats Boedapest) kreeg. Ik heb ontslag genomen om mee te gaan en als freelancer zelf iets op te zetten. En ik viel met mijn neus in de boter want toen brak de Roemeense revolutie uit.”

Hoe lang zit je er al en wanneer loopt het af?

“Met wat onderbrekingen (Zuid-Afrika) woon en werk ik al weer 18 jaar hier en het ziet er voorlopig niet naar uit dat we weggaan of teruggaan. Het voordeel van het freelancerschap in het buitenland is de enorme vrijheid die je hebt, het nadeel dat je geen AOW, pensioen of netwerk in Nederland opbouwt. En dat betekent dat het noch beroepsmatig noch financieel simpel is om terug te gaan, als we dat al zouden willen (wat op het moment zeker niet het geval is).”

Welk verhaal wil je tijdens je correspondentschap vertellen?

“Tussen 1990 en 2004 was “het verhaal” de overgang in al deze landen (van Polen t/m Albanië) van communisme naar een vrije samenleving: met welke problemen worden die landen geconfronteerd, welke politieke keuzes en conflicten ontstaan er, wat betekent die hele omslag voor de mensen hier, hoe doen Nederlandse bedrijven die hierheen komen het enz. enz. De Joegoslavische burgeroorlog en zijn nasleep speelde in die tijd uiteraard ook een belangrijke rol.
Na 2004, toen de meeste van deze landen lid werd van de EU, is dat verhaal vrijwel volledig verdwenen en daarmee ook heel veel van de interesse vanuit Nederland (waar ook nog eens de sterk verminderde aandacht in Nederland voor alle buitenland bij kwam).
De laatste twee jaar – sinds er hier een regering aan de macht is die het wat minder nauw neemt met de democratische normen en waarden van Europa – ligt de focus van wat ik doe heel erg daarop: hoe gaat dat merkwaardige Hongarije om met democratie, Europa, nationalisme, de economische crisis?”

Wat haal je daar voor jezelf uit?

“Voor mij heeft altijd voorop gestaan dat ik zelf wil begrijpen wat er gebeurt en waarom dat gebeurt en dan kom je er steeds weer achter hoe gecompliceerd en bars de werkelijkheid is: er zijn geen simpele keuzes of eenvoudige recepten, niemand heeft 100% gelijk of ongelijk en er zijn altijd weer enorm veel grijstinten. Maar juist dat levert heel veel interessante verhalen op die de gangbare mythes, vooroordelen en nieuwshypes doorbreken. Wat mij betreft is dat de echte waarde van het correspondentschap, niet het zogenaamde jagen achter nieuwtjes. Maar door de gewijzigde situatie in Hongarije, is het accent van wat ik doe de laatste twee jaar wel veel meer komen te liggen op simpelweg de grote lijn uitleggen: wat gebeurt er nu eigenlijk in Hongarije en wat heeft dat met Nederland en Europa te maken?”

Wat is de grootste verandering met je leven hiervoor?

“Ik heb nooit veel last gehad van een cultuurshock of gewenningsproblemen. Het ging allemaal min of meer vanzelf, ook omdat we permanent op reis waren door de hele regio en er zoveel gebeurde. Alles was steeds weer nieuw, spannend, interessant. Als er al iets is waar ik nu aan moet wennen, dan is het dat we inmiddels overal buitenstaander zijn geworden, zowel in Nederland dat we toch al weer 22 jaar geleden hebben verlaten, al komen we er heel regelmatig, alsook in Hongarije waar je toch altijd een rare buitenlander blijft “die ons Hongaren niet echt kan snappen.” Ook wel weer interessant.”

Voor wie werk je allemaal, moet je er ander werk naast doen?

“Zoals gezegd is de interesse voor deze regio enorm afgenomen. Op het moment danken we ons journalistieke inkomen vooral aan de opdrachtgevers van mijn vrouw, met name Trouw. Daarnaast zijn er vooral heel veel incidentele klusjes van zowel haar als mij: Vrij Nederland, Technisch Weekblad, Forum, KRO Radio, IKON-TV, Omroep Max. Maar zonder heel veel ander werk ernaast zouden we het niet redden: taallessen, reisgidsen schrijven en verkopen (we hebben net in eigen beheer twee eBoeken uitgebracht, een over Boedapest en een over Hongarije), rondleidingen door Boedapest, eindredactioneel werk voor een Engelstalige bedrijfsblog, de verhuur aan toeristen van een appartement en een zomerhuis enz. En tenslotte hebben we een aantal blogs die we regelmatig volschrijven, over allerlei ontwikkelingen en gebeurtenissen hier (www.scribblesfromhungary.com en www.kuifjeinhongurie.com) en over toeristische nieuwtjes (www.boedapest-op-maat.com).

Op welke productie/verhaal ben je het trotst?

“Ik geloof niet zo in nieuws jagen, sensationele verhalen en grote scoops, zeker niet hier in het buitenland. Ik vind zelf dat ik in de loop der tijd een hoop mooie en interessante verhalen en reportages heb gemaakt en ik hoop vooral daar mee door te gaan.”

Wat is jouw gouden tip voor journalisten die correspondent willen worden?

“Ga ervoor als de mogelijkheid zich aandient, want het is interessant, spannend en het verrijkt je blik en je leven. Het is niet makkelijk om ergens te beginnen, maar je kunt het altijd een of twee jaar proberen en zien waar je uitkomt. En als het niet werkt, kun je altijd nog terug naar Nederland en opnieuw beginnen.”