Nog een baantje trekken of toch maar oversteken? Het dilemma van de correspondent aan de Syrische grens

Jeroen Oerlemans werd eind deze maand een week gegijzeld door buitenlandse jihadisten in Syrië. De man die hem over de grens smokkelde, stuurde hem recht in de armen van deze strijders. Dit was niet zomaar een ongeluk, maar een van de gevolgen van de toenemende stroom journalisten die het conflict in Syrië in het land zelf willen verslaan.

Voor smokkelaars aan de Turkse grens zijn het gouden tijden schreef, correspondent Bram Vermeulen zaterdag in NRC Weekend.

‘De prijzen voor de smokkelaars zijn sinds de komst van de grote tv-zenders vertienvoudigd. Dezelfde Syriër die vorige week vrijdag nog voor 180 Amerikaanse dollar de auto reed, vertaalde en mij de grens over smokkelde, vraagt nu 700 dollar voor zijn service, plus 1000 dollar per dag per verslaggever. Daar hoef je op de redactie in Nederland niet mee aan te komen. Het probleem is dat de goede smokkelaars nu allemaal bezet zijn. Wat overblijft zijn de sjacheraars.’

En juist die sjacheraars sturen mensen regelrecht het gevaar in zoals dat Oerlemans overkwam. De strijders van het Vrije Syrische Leger die de Nederlandse fotograaf afgelopen donderdag bevrijdden vertelden Vermeulen dat die smokkelaar geen onbekende was voor hen, “He loves money”.

Bekijk hier het interview dat Vermeulen had met de bevrijde Oerlemans:


Maar wat moet je dan als correspondent nu aan de Syrische grens? Aan de grens blijven en wachten totdat de prijzen dalen of dat er genoeg grensposten aan Syrische kant veroverd worden door opstandelingen? Vermeulen beschrijft hoe in de Turkse stad Reyhanli de correspondenten gescheiden worden in wie gaan en wie blijven. Vermeulen:

‘In het Green Hammamat hotel in Reyhanli trekt de correspondent van de Duitse zender ZDF […] lange banen in het turkooizen zwembad. “Naar Syrië de grens over?’’ zegt de verslaggever aan de rand van het zwembad. “Nu even niet. Veel te gevaarlijk. We proberen het over een paar weken wel weer.’’ […] Soms kun je vanaf de rand van het zwembad net de rookpluimen zien die opstijgen uit de Syrische grensdorpen. Gisteren werd het ontbijt hier vergezeld van de doffe dreunen van inslaande mortieren. Voor degenen die niet gaan, is het dan net alsof ze er live bij zijn.’

Redacties zijn niet happig om hun verslaggevers het gevaar in te sturen, maar om echt te berichten over een conflict, moet men niet van een afstand blijven toekijken. Maar de risico’s zijn groot – kijk maar naar de dood van de veteraan oorlogsverslaggever Marie Colvin (onder andere) in Homs en ook de ontvoering van Oerlemans – en de budgetten zijn doorgaans beperkt, zoals ook Vermeulen beschrijft.

Maar het valt te hopen dat de correspondent van ZDF naast zwemmen bij het hotel en over de grens naar Syrië kijken, zich ook op de verhalen stort aan die dagelijks diezelfde grens Turkije binnenkomen. Net als alle andere journalisten die de grens voorlopig niet over kunnen of willen gaan.